Bệnh tiểu đường ăn xôi nếp được không? Nên ăn bao nhiêu để an toàn?

Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.

Xôi nếp là món ăn ngon truyền thống rất phổ biến ở Việt Nam. Vậy bệnh tiểu đường ăn xôi nếp được không? Nên ăn xôi nếp với liều lượng bao nhiêu để an toàn cho người tiểu đường? Bài viết dưới đây của Nutricare sẽ giúp bạn đọc giải đáp ngay các thắc mắc trên.

1. Người bệnh tiểu đường ăn xôi nếp được không?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh tiểu đường có thể ăn xôi nếp được, tuy nhiên cần hạn chế ăn bởi xôi nếp làm từ gạo nếp có thể khiến đường huyết tăng cao. Nếu người bệnh vẫn muốn ăn xôi nếp thì mỗi bữa chỉ nên ăn một lượng nhỏ, ăn kèm cùng rau xanh hoặc salad trộn để làm giảm hấp thụ đường.

Xôi nếp làm từ gạo nếp là loại thực phẩm giàu tinh bột và có chỉ số đường huyết GI cao. Ăn xôi nếp có thể khiến lượng đường trong máu tăng cao đột ngột sau ăn, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh và làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến chứng của bệnh tiểu đường về lâu dài. Vì vậy, các chuyên gia không khuyến khích người bệnh tiểu đường ăn nhiều xôi nếp.

Dưới đây là chỉ số đường huyết GI của một số loại gạo nếp:

Nhìn chung, các loại gạo nếp vẫn có chỉ số đường huyết khá cao. Do đó, để giúp ổn định đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường, cần cân nhắc khi sử dụng gạo nếp và kiểm soát chế độ ăn của người bệnh một cách chặt chẽ.

Chú ý: Mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ cũng có thể ăn xôi nếp với một lượng nhỏ. Xôi nếp có tính ấm và giàu dinh dưỡng, giúp bổ sung năng lượng và làm giảm các triệu chứng khi thai nghén như lợm giọng, buồn nôn trong 3 tháng đầu cho mẹ bầu.

Có thể bạn quan tâm: Bệnh tiểu đường có ăn được thịt bò không?

2. Nếu muốn ăn xôi nếp, người bệnh tiểu đường cần lưu ý gì?

Để tránh các ảnh hưởng đến đường huyết quá mức khi ăn xôi nếp và rõ ràng với câu hỏi bệnh tiểu đường ăn xôi nếp được không, người bệnh cần chú ý:

Liều lượng

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người bệnh tiểu đường chỉ nên bổ sung khoảng 45 – 60g Carbohydrate mỗi bữa ăn. Vì vậy, người bệnh chỉ nên ăn ít hơn 200g gạo nếp mỗi bữa, không ăn quá 2 lần/tuần và nên ăn kèm cùng với các loại thực phẩm khác như rau xanh, trái cây, sữa,…

Người bệnh có thể sử dụng phương pháp đĩa thức ăn để cân đối khẩu phần ăn sao cho hợp lý. Đầu tiên, hãy chọn đĩa có đường kính khoảng 20cm và đặt thức ăn theo tỉ lệ sau:

• 1/2 đĩa để chứa rau củ
• 1/4 đĩa để thực phẩm có chứa tinh bột, chẳng hạn: cơm, bún, bánh mì,…
• 1/4 đĩa còn lại để đựng thực phẩm chứa đạm, chẳng hạn: thịt , cá, trứng, hải sản,…

Kế bên đĩa thức ăn, bạn có thể đặt 1 phần ăn tráng miệng từ trái cây, chẳng hạn: 1 quả chuối nhỏ, 1 quả quýt, nửa quả cam/táo/ổi hoặc 4 – 5 quả nho,…

Thời điểm: 

• Ăn vào bữa trưa hoặc khi tụt đường huyết để đảm bảo duy trì nồng độ đường trong máu luôn ổn định.
• Nên hạn chế ăn xôi vào buổi sáng do sau thời gian ngủ dài, cơ thể không được tiếp nhận thức ăn nên ăn xôi vào lúc này dễ khiến người bệnh bị tăng đường huyết đột ngột.

Lưu ý quan trọng:

• Nên ăn xôi kèm rau củ trong bữa ăn để làm giảm hấp thu đường, cân bằng dinh dưỡng và giảm các triệu chứng đầy bụng, khó tiêu và táo bón. Các loại rau củ nên ăn: dưa chuột, rau mùi, cải xanh, cam quýt, dâu tây,…
• Kiểm tra đường huyết 2 tiếng sau khi ăn xôi để đảm bảo kiểm soát đường huyết và điều chỉnh liều lượng xôi nên ăn khi cần. Chỉ số đường huyết an toàn sau khi ăn như sau:

• Đối với người bệnh tiểu đường phụ thuộc Insulin: <10 mmol/l
• Đối với người bệnh đang dùng thuốc: <7,8 mmol/l.

• Nên ăn xôi có ít dầu mỡ và không nên ăn xôi có mỡ động vật như mỡ gà, mỡ lợn. Các loại mỡ này rất giàu Cholesterol nên dễ gây tăng cân và làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch ở người bệnh tiểu đường.
• Không nên ăn xôi được bọc bởi giấy báo. Giấy báo chứa nhiều hoá chất tẩy trắng, mực in và có khả năng bị nhiễm vi khuẩn, vì vậy có thể gây đau bụng, tiêu chảy,…

Có thể bạn quan tâm: Bệnh tiểu đường có ăn được thịt gà không?

3. Người bệnh tiểu đường nào kiêng tuyệt đối xôi nếp?

Người bệnh tiểu đường vẫn có thể ăn xôi nếp với lượng vừa phải theo khuyến cáo. Tuy nhiên, người bệnh mắc kèm các bệnh dưới đây cần kiêng xôi nếp hoàn toàn:

• Béo phì: Xôi nếp chứa lượng tinh bột và calo rất cao, vì vậy người bệnh tiểu đường bị béo phì cần kiểm soát cân nặng chặt chẽ không nên ăn.
• Đau dạ dày, ăn không tiêu: Xôi nếp có thành phần tinh bột dạng Amylopectin phân nhánh nên dễ gây khó tiêu, đồng thời kích thích dạ dày co bóp và tăng tiết Acid nhiều hơn nên có thể làm nặng thêm tình trạng đau dạ dày của người bệnh.
• Bị nóng trong, mụn nhọt, mề đay: Theo y học cổ truyền, xôi nếp có tính ấm nên có thể làm nặng thêm các tình trạng nóng trong, mụn nhọt, mề đay ở người bệnh.
• Bị vết thương hở: Người bệnh tiểu đường ăn xôi nếp khi bị vết thương hở dễ dẫn đến sưng và mưng mủ, tăng khả năng viêm nhiễm và lâu lành vết thương hơn.

Tìm hiểu thêm thông tin bệnh tiểu đường ăn kiêng những gì để xây dựng được một chế độ ăn uống khoa học, hợp lý, kiểm soát tốt lượng đường huyết và sớm đạt được mục tiêu điều trị.

4. Thay vì xôi nếp, người bệnh tiểu đường nên ăn gì vào bữa sáng?

Chế độ dinh dưỡng trong bữa sáng rất quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Có thể tham khảo một số loại thực phẩm thích hợp cho bữa sáng của người bệnh tiểu đường sau đây:

• Ngũ cốc: Các loại ngũ cốc như yến mạch, gạo lứt, lúa mì, hạnh nhân,… rất giàu Protein, chất xơ và có chỉ số đường huyết thấp. Vì vậy, chúng là nguồn cung cấp năng lượng thích hợp cho người bệnh tiểu đường dùng trong bữa sáng.
• Trứng: Bệnh tiểu đường có ăn được trứng không? Câu trả lời là có. Trứng được ưu tiên lựa chọn cho bữa sáng của người bệnh tiểu đường do rất giàu dưỡng chất như Protein, Vitamin, khoáng chất và ít ảnh hưởng đến hàm lượng đường trong máu.
• Rau: Ngoài bổ sung Vitamin và khoáng chất, các loại rau xanh là nguồn chất xơ dồi dào, giúp hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm táo bón ở người bệnh tiểu đường. Người bệnh nên ăn một số loại rau giàu chất xơ như cải xanh, cải ngọt, súp lơ,…
• Trái cây giàu chất xơ, ít ngọt: Một số loại trái cây giàu chất xơ và chứa hàm lượng đường thấp như táo, nho, lê, kiwi,… rất phù hợp để làm món tráng miệng trong bữa sáng của người bệnh tiểu đường.
• Sữa hộp/Sữa bột: Các loại sữa ít đường, không đường là một lựa chọn tốt cho bữa sáng của người bệnh tiểu đường do chứa nhiều Protein, khoáng chất và ít ảnh hưởng đến đường máu.

Trên đây là những giải đáp của các chuyên gia Nutricare về chủ đề “Bệnh tiểu đường có ăn xôi nếp được không?”. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn sẽ có thêm thông tin để xây dựng được chế độ dinh dưỡng phù hợp, giúp kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả.

Nếu bạn có thắc mắc gì về vấn đề dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường, hãy liên hệ ngay tới số hotline 18006011, truy cập vào fanpage Glucare Gold – Dinh dưỡng chuyên biệt cho người tiểu đường hoặc website Nutricare để được giải đáp các thắc mắc cụ thể và nhanh chóng nhé!

Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.