Khoai tây với bệnh tiểu đường: Ăn thế nào để an toàn?

Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.

Khoai tây là một thực phẩm chứa nhiều tinh bột, nhiều carbs, vì vậy, người bị tiểu đường thường băn khoăn khi sử dụng thực phẩm này. Hãy theo dõi bài viết sau đây để thấy rõ mối liên hệ giữa khoai tây với bệnh tiểu đường và sử dụng cho phù hợp.

1. Người bệnh tiểu đường có ăn được khoai tây không?

Khoai tây là thực phẩm chứa hàm lượng carbs lớn, khi ăn khoai tây, cơ thể sẽ phân hủy carbs thành đường và di chuyển vào máu, làm cho lượng đường trong máu tăng đột biến và các biến chứng của bệnh tiểu đường càng trầm trọng hơn. Đồng thời, khoai tây có chỉ số GI từ 77 – 87 ở mức khá cao. Vì vậy, người bệnh tiểu đường cần hạn chế ăn khoai tây và chỉ an toàn cho người mắc bệnh tiểu đường khi kiểm soát được lượng ăn và cách chế biến phù hợp.

Cụ thể

 1.1. Khoai tây có chứa lượng carbs lớn

Lượng carbs trong khoai tây ở mỗi dạng chế biến sẽ khác nhau. Cụ thể:

Từ những thực phẩm trên có thể thấy, khoai tây (đặc biệt là được chiên giòn) chứa hàm lượng carbs rất cao cũng như tác động của khoai tây với bệnh tiểu đường cũng rất lớn. Người bị tiểu đường cần đặc biệt hạn chế bổ sung khoai tây dưới dạng chế biến này.

1.2. Ăn khoai tây có thể gây biến chứng của bệnh tiểu đường tồi tệ hơn

Khi sử dụng những thực phẩm chứa nhiều carbs như khoai tây sẽ khiến các biến chứng của bệnh tiểu đường như: đột quỵ, suy tim… nặng nề hơn. Bởi thông thường, hormone insulin được giải phóng vào máu để vận chuyển đường vào các tế bào, tạo ra năng lượng để duy trì các hoạt động của cơ thể. Nhưng với người bệnh tiểu đường, quá trình này bị ảnh hưởng, đường không được chuyển tới các tế bào mà lưu giữ trong máu, làm lượng đường trong máu cao trong thời gian dài và khiến những biến chứng liên quan đến tim mạch trở nên tồi tệ hơn.

Có thể bạn quan tâm: Bắp ngô với bệnh tiểu đường

1.3. Chỉ số đường huyết của khoai tây ở mức cao

Chỉ số đường huyết (GI) của khoai tây ở mức cao từ 77 – 87 (tùy vào cách chế biến: khoai tây luộc GI là 78, khoai tây nghiền là 87). Nói chung, khoai tây nấu càng lâu sẽ có GI càng cao, luộc hoặc nướng trong thời gian dài sẽ có xu hướng làm khoai tây tăng GI.

GL (chỉ số tải đường huyết) của khoai tây ở mức trung bình là khoảng 17,8. Tuy nhiên, tùy theo cách chế biến và loại khoai tây, con số này có thể lên đến 25 – 33 càng khẳng định hơn về việc tác động của khoai tây với bệnh tiểu đường. Như vậy, người bệnh cần hạn chế sử dụng khoai tây và chú ý cách chế biến nhằm kiểm soát tốt bệnh tiểu đường.

Ví dụ như một khẩu phần (150 gam) khoai tây có thể có GL cao, trung bình hoặc thấp như sau:

• GL cao: khoai tây Desire (nghiền), khoai tây chiên,…
• GL vừa: các giống khoai tây Russet Burbank, Pontiac, Desiree (luộc), Charlotte, khoai tây chiên giòn, khoai tây nghiền ăn liền
• GL thấp: ở các giống khoai tây như Carisma, Nicola

Nếu mắc bệnh tiểu đường, bạn có thể chọn khoai tây Carisma hoặc Nicola để làm chậm sự gia tăng lượng đường trong máu sau khi ăn.

1.4. Những ảnh hưởng khác của khoai tây với người tiểu đường

• Khoai tây có hàm lượng lớn chất béo không lành mạnh có thể khiến huyết áp tăng, ảnh hưởng tới các bệnh tim mạch.
• Lượng chất béo không lành mạnh này còn làm giảm cholesterol HDL (một loại cholesterol tốt), khiến người bệnh tiểu đường dễ bị tăng cân, béo phì. Bên cạnh đó, khoai tây có hàm lượng calo khá cao, khi ăn nhiều sẽ khiến quá trình giảm cân của người bệnh bị ảnh hưởng.

2. Người bệnh tiểu đường chỉ nên ăn bao nhiêu khoai tây trong một ngày?

Thông thường, người bệnh tiểu đường chỉ được bổ sung 100-150g carbs mỗi ngày (nếu đường huyết tăng vừa) và 20-50g carbs (nếu đường huyết tăng mạnh). Trong khi đó, một củ khoai tây nhỏ (170g) chứa khoản 30g carbs và một củ khoai tây lớn (369g) chứa tới 65g carbs. Hàm lượng carbs này nhiều gấp đôi số lượng tinh bột trong 1 bữa ăn cho nên tác động của khoai tây với bệnh tiểu đường sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh. Vì vậy, cần hạn chế lượng khoai tây và chọn cách chế biến phù hợp để kiểm soát tốt bệnh tiểu đường. Cụ thể:

• Với người bệnh cần kiểm soát lượng đường huyết mức vừa phải: Số lượng khoai tây được sử dụng mỗi ngày chỉ khoảng 3-5 củ nhỏ hoặc 2-3 củ lớn.
• Với người bệnh cần kiểm soát lượng đường huyết mức cao: Lượng khoai tây chỉ được bổ sung mỗi ngày là 1 củ nhỏ, không được sử dụng củ có kích thước lớn.

Tính toán trên chỉ đúng khi người bệnh chỉ sử dụng duy nhất một thực phẩm giàu carbs là khoai tây. Còn nếu bổ sung thêm các thực phẩm giàu carbs khác thì cần loại bỏ bớt lượng khoai tây trong khẩu phần ăn. Ví dụ: Khi đã bổ sung thêm 1 khẩu phần bánh mì trắng/1 chén cơm/1 quả táo thì cần giảm 1 củ khoai tây trong thực đơn.

Có thể bạn quan tâm: Đậu phộng và bệnh tiểu đường

3. Các phương pháp chế biến giúp người bệnh tiểu đường ăn khoai tây an toàn hơn

3.1. Giảm GI và GL khi sử dụng khoai tây

• Không chế biến trong thời gian dài: Bởi khi nấu/nướng khoai tây quá kỹ sẽ làm thay đổi cấu trúc của tinh bột và làm tăng GI.
• Nên sử dụng khoai tây làm salad: Khi khoai tây để nguội sẽ làm tăng lượng tinh bột kháng (một dạng carbs khó tiêu hơn). Từ đó, làm giảm chỉ số đường huyết (GI) xuống 25-28% ^[1]. Vì vậy, salad khoai tây là gợi ý lý tưởng để thay thế khoai tây nướng, khoai tây chiên nóng.
• Nên để nguyên vỏ: Khi chế biến có thể rửa sạch và để nguyên vỏ khoai tây để làm tăng hàm lượng chất xơ hoặc sử dụng thêm chanh/ giấm để làm chậm quá trình tiêu hóa carbs.
• Ăn các bữa ăn hỗn hợp với protein và chất béo: Chế độ ăn này với hàm lượng phù hợp giúp người bệnh tiểu đường hạn chế quá trình hấp thu carbs và tăng lượng đường trong máu vào các tế bào.

3.2. Không nên sử dụng khoai tây chiên

Lượng carbs trong khoai tây thay đổi theo cách chế biến. Khoai tây ở dạng chiên sẽ chứa nhiều carbs gấp 2-3 lần ở dạng luộc hay nướng. Đồng thời, khoai tây chứa nhiều chất béo không lành mạnh khi chiên, có thể làm tăng huyết áp, giảm cholesterol tốt ảnh hưởng xấu tới bệnh tiểu đường, gia tăng biến chứng.

3.3. Không nên ăn những loại khoai tây héo, đã mọc mầm hoặc có dấu hiệu ngả màu xanh

Bởi khi khoai tây đã để lâu và có những dấu hiệu trên thì hàm lượng glycoalkaloid sẽ cao. Khi cơ thể tiêu thụ nhiều glycoalkaloid sẽ dẫn tới các nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng hoặc nguy hiểm hơn là ngộ độc.

Như vậy, khoai tây với bệnh tiểu đường có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh. Thay vì khoai tây thì chúng ta có thể thay thế nó bằng loại thực phẩm nào khác tốt cho bệnh tiểu đường không? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp nhé!

Có thể bạn quan tâm: Những loại trái cây tốt cho bệnh tiểu đường

4. Thực phẩm có thể thay thế khoai tây tốt cho tiểu đường

Sau đây là một số gợi ý về các loại rau củ tốt, thân thiện với bệnh tiểu đường để thay thế khoai tây. Đó là những thực phẩm có hàm lượng chất xơ cao, carbs thấp. Cụ thể:

Ngoài ra, người bệnh tiểu đường nên ăn các loại đậu (đậu lăng, đậu đũa…) chứa nhiều carbs nhưng lại có GL thấp và giàu chất xơ. Do đó, những thực phẩm này vẫn có thể sử dụng cho người bệnh tiểu đường để kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, cần sử dụng với một khẩu phần phù hợp để không làm ảnh hưởng tới lượng đường huyết.

Như vậy, tác động của khoai tây với bệnh tiểu đường rất lớn và có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh và cũng có nhiều thực phẩm có thể thay thế cho khoai tây phù hợp hơn đối với người bệnh mà bạn có thể tham khảo và áp dụng cho bản thân mình.

Ngoài các thực phẩm trên, người bị tiểu đường có thể bổ sung thêm sữa Glucare Gold – sản phẩm sữa chuyên biệt cho người bệnh tiểu đường. 

Glucare Gold là sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi Viện Dinh dưỡng Y Học Nutricare Hoa Kỳ, đã được chứng minh lâm sàng có chỉ số đường huyết (GI) thấp, phù hợp cho người bệnh tiểu đường theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Bên cạnh đó, Glucare Gold còn chứa 56 dưỡng chất với Đạm thực vật & Đạm Whey dễ hấp thu từ Mỹ, hỗ trợ phục hồi và tăng cường sức khỏe; Omega 3,6,9 và hệ Antioxidants giúp giảm biến chứng lên tim mạch; chất xơ hoà tan FOS tốt cho hệ tiêu hóa, giảm táo bón cùng Lactium hỗ trợ giảm căng thẳng, giúp cải thiện giấc ngủ ngon.  Vì vậy, Glucare Gold được rất nhiều bệnh viện, bác sĩ và người bệnh tin dùng.

Hy vọng với thông tin mà chúng tôi chia sẻ trong bài viết về mối liên hệ giữa khoai tây với bệnh tiểu đường, người bệnh sẽ có những lưu ý cần thiết và sử dụng thực phẩm này phù hợp để kiểm soát tốt đường huyết.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về bệnh lý tiểu đường, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline: 18006011 hoặc truy cập vào fanpage Glucare Gold và trang web của Nutricare để được giải đáp tận tình!

**Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa