Người già thiếu máu nên ăn gì? Thực phẩm thiết yếu cần có trong thực đơn
Bài viết được viết bởi Dược sĩ Nguyễn Văn Mạnh: Chuyên gia tư vấn dinh dưỡng Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.
Người già thiếu máu nên ăn gì để dự phòng các triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, rối loạn nhịp tim, tức ngực, khó thở, thiếu máu lên não… thậm chí là tử vong? Cùng Nutricare tham khảo ngay bài viết sau đây để có câu trả lời bạn nhé!
1. Nguyên tắc dinh dưỡng cho người già thiếu máu
Để cải thiện tình trạng thiếu máu ở người cao tuổi, cần cung cấp đủ 3 nhóm dinh dưỡng thiết yếu cho việc hình thành máu đó là: Sắt, Vitamin B (B9, B12) và Vitamin C.
- Bổ sung các thực phẩm chứa sắt:
Sắt là nguyên tố quan trọng cấu tạo nên hemoglobin (huyết sắc tố của hồng cầu) và kết hợp cùng oxy ở phổi tạo thành oxyhemoglobin giúp vận chuyển oxy trong máu đến với các tế bào trong cơ thể. Trong khi đó, khả năng hấp thu sắt ở người cao tuổi suy giảm và một số bệnh lý liên quan đến đường ruột, dạ dày như viêm dạ dày, viêm ruột… là nguyên nhân dẫn đến thiếu sắt ở người cao tuổi.
- Thực phẩm giàu Vitamin B9
Vitamin B9 (acid folic) – là thành phần quan trọng cần có trong việc sản xuất các hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu bình thường của cơ thể. Thiếu máu ở người cao tuổi do thiếu vitamin B9 chiếm một tỷ lệ khá cao. Vì thế, nhóm chất chất nằm trong danh sách người già thiếu máu nên ăn gì không thể bỏ qua.
- Thực phẩm giàu Vitamin B12
Vitamin B12 là nguyên liệu không thể thiếu trong sản xuất các tế bào hồng cầu. Khi nồng độ vitamin B12 không đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể sẽ gây thiếu máu hồng cầu to. Vì vậy, dẫn đến tình trạng thiếu hồng cầu để vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể. Nguyên nhân chủ yếu gây thiếu hụt vitamin B12 ở người cao tuổi là các bệnh lý liên quan đến tiêu hóa như tiêu chảy, phẫu thuật dạ dày – ruột… gây kém hấp thu vitamin B12.
- Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C giúp sắt được hấp thụ tốt hơn, ngoài ra còn giúp phòng chống viêm, nhiễm trùng, hình thành collagen,…..Trong khi đó, đây lại là hợp chất không tự tổng hợp được, nên người cao tuổi thường bị thiếu nhóm chất này.
Với nguyên tắc này chúng ta cùng giải quyết vấn đề “Người già thiếu máu nên ăn gì?” nhé!
Có thể bạn quan tâm:
Người già bị tiểu đường ăn gì? |
2. Người già thiếu máu nên ăn gì cho khỏe?
Trong thực đơn cho người cao tuổi thiếu máu cần được phối hợp bổ sung nhiều nhóm chất dinh dưỡng.
2.1. Thực phẩm chứa nhiều sắt
Với người già thiếu máu, cần bổ sung tối thiểu 10 – 20mg sắt/ngày, tuy nhiên nhu cầu sắt có thể tăng lên tùy thuộc vào tình trạng thiếu máu của từng bệnh nhân. Có thể bổ sung sắt thông qua chế độ dinh dưỡng với các nhóm thực phẩm chứa nhiều sắt như:
2.1.1. Các loại hạt
Thực phẩm | Hàm lượng chứa sắt | Liều lượng |
Hạt bí ngô | 28 gam hạt bí ngô cung cấp 2,5 mg sắt | 30g/ ngày |
Hạt điều | 28g hạt điều chưa rang, không ướp muối cung cấp 11% nhu cầu sắt cần sử dụng hàng ngày | 30g hạt/ngày (17-18 hạt) |
Hạt óc chó, hạt hạnh nhân | 100g hạt cung cấp khoảng 3,7mg sắt |
|
2.1.2. Các loại đậu
Những loại đậu giàu chất sắt bao gồm:
Thực phẩm | Hàm lượng chứa sắt | Liều lượng |
Đậu lăng | 198g đậu lăng có chứa 6,6 miligam sắt – tương đương với 37% nhu cầu cơ thể | 60g/ ngày |
Đậu nành | Nửa chén đậu này có thể cung cấp 4mg sắt | 25g/ ngày |
Đậu Hà Lan, đậu đỏ, đậu trắng | Một cốc đậu (198g) bất kỳ có thể cung cấp khoảng 4.4 – 6.6g sắt | — |
2.1.3. Các loại rau
Thực phẩm | Hàm lượng chứa sắt | Liều lượng |
Rau bina | Trong 100g rau bina có chứa khoảng 2,7 mg sắt | 1-2 phần rau mỗi ngày (tương đương 300-400g) |
Khoai tây | 295g khoai tây có thể cung cấp 3.2 mg sắt. |
2.1.4. Trái cây
Thực phẩm | Hàm lượng chứa sắt | Liều lượng |
Nước ép mận | 237ml đáp ứng khoảng 3mg sắt | 100ml/ ngày |
Ô liu | 100 g cung cấp từ 3.3- 3.5mg sắt | 23g/ngày |
2.1.5. Thực phẩm từ động vật
Thực phẩm | Hàm lượng chứa sắt | Liều lượng |
Thịt đỏ
(thịt bò, thịt lợn, thịt dê hay thịt cừu) |
100g thịt đỏ có thể cung cấp 2,7g sắt | Không nên ăn quá 300-500g/ tuần |
Trứng gà | 100g chứa khoảng 2.7mg sắt | 1 quả trứng/ ngày |
Trứng vịt | 100g chứa khoảng 3.2mg sắt | |
Gà tây | 100g cung cấp khoảng 1,4mg sắt | —- |
Bên cạnh những thực phẩm chứa nhiều sắt trên, còn nhiều thực phẩm khác có thể bổ sung vào thực đơn hàng ngày như: nấm, ngũ cốc nguyên hạt, mật ong chocolate đen, ca cao…
2.2. Thực phẩm giàu vitamin nhóm B
Người cao tuổi thiếu máu cần được bổ sung đầy đủ các loại vitamin B9, B6 và B12 để cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu vitamin.
2.2.1. Thực phẩm chứa vitamin B9
Người già thiếu máu cần bổ sung vitamin B9 với lượng từ 400 – 100mcg/ ngày tùy thuộc vào mức độ thiếu vitamin B9. Thực phẩm chứa nhiều vitamin B9 (axit folic) nên bổ sung vào thực đơn cho người cao tuổi thiếu máu:
Thực phẩm | Hàm lượng vitamin B9 | Liều lượng |
Ớt chuông | 92g đáp ứng khoảng 10,5% nhu cầu acid folic cần thiết mỗi ngày | Chỉ nên ăn 1-2 quả/ ngày và 1 tuần khoảng 2 lần |
Rau diếp, xà lách | 80g cung cấp khoảng 16% nhu cầu acid folic cần thiết cho 1 ngày | 800-1000g rau xà lách |
Bí đao | Một quả bí đao có thể đáp ứng 15% nhu cầu acid folic/ ngày | 3-4 bữa bí đao/ tuần với lượng 500g/ bữa. |
Gan bò | 85g gan bò nấu chín chứa khoảng 212 mcg axit folic | Mỗi tuần chỉ nên ăn một bữa gan xào và tối đa 2 bữa với lượng 50-70g/ bữa. |
Đu đủ | 140g đu đủ sống chứa khoảng 53 mcg axit folic | 500-700g/ ngày. |
Bơ | Nửa quả bơ cung cấp khoảng 82 mcg axit folic | ½ quả/ ngày |
Ngoài ra, một số thực phẩm giàu acid folic phù hợp cho người cao tuổi, có thể bổ sung hàng ngày như: chuối, trái cây họ cam quýt, rau muống, bông cải xanh, mùi tây…
2.2.2. Thực phẩm chứa vitamin B12
Vitamin B12 là nguyên liệu không thể thiếu trong sản xuất các tế bào hồng cầu. Khi nồng độ vitamin B12 không đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể sẽ gây thiếu máu hồng cầu to. Vì vậy, dẫn đến tình trạng thiếu hồng cầu để vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể.
Người già thiếu máu do thiếu vitamin B12 cần được cung cấp khoảng 1000 đến 2000 mcg/ ngày theo hướng dẫn từ các chuyên gia y tế dựa vào tình trạng sức khỏe. Để bổ sung vitamin B12 có thể thông qua chế độ dinh dưỡng hàng ngày với các thực phẩm như:
- Gan động vật: 100g gan có thể đáp ứng 3,5871% lượng vitamin B12 cần thiết của cơ thể. Mỗi tuần chỉ nên bổ sung 2-3 bữa gan và mỗi bữa chỉ nên ăn từ 50-70g.
- Ngao: Trong 20 con ngao cung cấp tới 7,000% lượng vitamin B12 cần thiết của cơ thể. Ăn từ 250-350g nago mỗi ngày sẽ giúp cải thiện sức khỏe.
- Cá mòi: 150g cá mòi tương ứng khoảng 554% lượng vitamin B12 cần thiết của cơ thể.
- Thịt bò: 190g thịt bò đáp ứng khoảng 467% lượng vitamin B12 cần thiết của cơ thể. Các chuyên gia khuyên rằng 1 tuần chỉ nên ăn từ 300-500g thịt bò (tương đương 2 lần, mỗi lần 150-250g).
- Cá ngừ: 100g cá ngừ nấu chín đáp ứng 453% giá trị ăn hàng ngày, tương đương khoảng 10.9 mcg vitamin B12. Mỗi tuần nên ăn từ 200-300g cá ngừ.
- Sữa và các chế phẩm từ sữa: 240ml sữa nguyên chất cung cấp 46% vitamin B12 giá trị ăn hàng ngày. Có thể bổ sung từ 1-2 ly sữa mỗi ngày tùy theo tình trạng sức khỏe.
Nutricare Gold là dòng sữa được nhiều chuyên gia khuyên dùng để bổ sung các chất dinh dưỡng, trong đó có vitamin B12. Với công thức được phát triển bởi Viện Dinh dưỡng Y học Nutricare Hoa kỳ cùng 56 dưỡng chất với hệ Đạm thực vật và Đạm Whey từ Mỹ, sản phẩm giúp bổ sung dinh dưỡng cho người lớn tuổi. Ngoài ra, trong sữa còn chứa Glucosamin giúp giảm đau khớp, Omega 3,6,9 (& hệ antioxidant) phòng ngừa đột quỵ và Lactium giúp cải thiện giấc ngủ ngon và sâu,… rất có lợi cho người cao tuổi.
2.2.3. Thực phẩm chứa vitamin B6
Vitamin B6 cũng có vai trò trong việc sản xuất huyết sắc tố, góp phần ngăn ngừa và điều trị bệnh thiếu máu do thiếu dinh dưỡng. Người cao tuổi thiếu máu cần bổ sung 1.3 – 1,7mg vitamin B6/ ngày thông qua các thực phẩm như:
Thực phẩm | Hàm lượng vitamin B6 | Liều lượng |
Cá ngừ | 100g cá ngừ cung cấp 1,04mg vitamin B6, tương đương 52% giá trị hàng ngày | 200-300g/ tuần |
Cá hồi | 100g cá hồi đáp ứng khoảng 47% nhu cầu vitamin B6 mỗi ngày | 2-3 bữa cá hồi/ tuần, mỗi bữa khoảng 40g |
Ức gà | 100g ức gà có chứa lượng khoảng 0,81mg, chiếm khoảng 40% tổng lượng vitamin B6 | Mỗi bữa ăn có thể sử dụng từ 150-200g ức gà, trường hợp người cao tuổi thiếu màu cần tăng lên từ 300-400g/ bữa. |
2.3. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C
Giải quyết câu hỏi “Người già thiếu máu nên ăn gì?” thì Vitamin C được biết đến với vai trò làm tăng cường hấp thu sắt trong cơ thể, giúp phòng ngừa, cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Người cao tuổi thiếu máu cần cung cấp tối thiểu 8mg vitamin C/ngày để đáp ứng nhu cầu cơ thể và hỗ trợ hấp thu sắt từ thực phẩm.
Một số thực phẩm giàu vitamin C nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày cho người già thiếu máu:
Thực phẩm | Hàm lượng vitamin C | Liều lượng |
Bông cải xanh | Trong 78g bông cải tươi nấu chín có thể cung cấp 84% lượng C hàng ngày | 4 bữa/ tuần |
Kiwi | Một quả kiwi cung cấp khoảng 70mg vitamin C | nửa quả kiwi (100-120g)/ ngày |
Cà chua | 1 quả cà chua cung cấp 20mg vitamin C | 300g cà chua mỗi ngày, tương đương 2-3 quả. |
Một chế độ dinh dưỡng đa dạng và hợp lý sẽ giúp người già cải thiện được tình trạng thiếu máu.
Có thể bạn quan tâm:
3. Người già thiếu máu kiêng ăn gì?
Ngoài những thực phẩm tốt cho người già thiếu máu, người già cần lưu ý một số thực phẩm không nên hoặc hạn chế sử dụng như:
- Nhóm các thực phẩm giàu canxi: Canxi và sắt có cùng cơ chế hấp thu trong cơ thể, vì vậy nếu hàm lượng canxi lớn sẽ làm giảm sự hấp thu sắt trong cơ thể. Một số thực phẩm giàu canxi người cao tuổi thiếu máu cần hạn chế sử dụng như: hải sản, sữa chua, phô mai…
- Nhóm thực phẩm chứa tanin: Tanin có khả năng kết hợp cùng sắt tạo muối khó tan gây ức chế quá trình tổng hợp và hấp thu sắt trong cơ thể. Cần hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều tanin như: các loại trà, rượu vang, cà phê,ngô… trên người cao tuổi thiếu máu.
- Nhóm các thực phẩm có thành phần gluten lớn: Là thành phần có thể cản trở trực tiếp quá trình tạo hồng cầu từ sắt và acid folic. Vì vậy, người già thiếu máu cần hạn chế sử dụng các thực phẩm giàu gluten như: bánh mỳ, mì ống, lúa mạch…
- Nhóm thực phẩm chứa acid oxalic: Nhóm axit oxalic tạo phản ứng với canxi có trong máu, hình thành các kết tủa ở mạch máu gần tim và làm suy giảm sức khỏe và hệ tim mạch. Thực phẩm chứa acid oxalic như: khế, củ cải đường, đậu phộng… cần được kiểm soát hàm lượng sử dụng ở người cao tuổi thiếu máu.
- Đồ uống chứa cồn (rượu, bia): Gây ức chế quá trình hấp thu acid folic của cơ thể do làm gây tổn thương đến các tế bào hồng cầu có sẵn trong cơ thể. Đây là nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản sinh hồng cầu của cơ thể.
Tìm hiểu thêm:
Người già biếng ăn nên ăn gì? 8+ thực phẩm kích thích sự thèm ăn
4. Gợi ý thực đơn cho người già thiếu máu
Bên cạnh những gợi ý về thực phẩm cho người già thiếu máu, bạn có thể tham khảo thực đơn giúp cải thiện tình trạng thiếu máu ở người cao tuổi:
Ngày | Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa tối |
Thứ 2 | 2 lát bánh mì nguyên hạt, 1 cốc sữa và 1 quả chuối, 5-6 hạt hạnh nhân hoặc hạt điều
Ăn nhẹ 1: 1 quả ổi, 1 quả táo |
Rau xanh, cá
Ăn nhẹ 2: 1 tách trà xanh với bánh quy kem |
Thịt gà, hoặc thịt bò với khoai lang và bông cải xanh |
Thứ 3 | Bột yến mạch, trái cây khô
Ăn nhẹ 1: 1 quả chuối |
Đậu lăng, khoai tây, rau sống và gà nướng
Ăn nhẹ 2: 1 tách trà xanh với gạo rang |
Thịt lợn nướng, rau bina và đậu |
Thứ 4 | Trứng cuộn với rau bina và cà chua
Ăn nhẹ 1: Bánh mì nướng ngũ cốc nguyên hạt với bơ |
Rau lá xanh, thịt bò và súp lơ
Ăn nhẹ 2: 1 quả chuối, hạt điều |
Gà hoặc bò sốt cà chua và mì ống |
Thứ 5 | 1 cốc sữa với mật ong, 1 quả kiwi, rau bina
Ăn nhẹ 1: 1 quả ổi, 1 quả cam |
Khoai tây luộc, bông cải xanh luộc, và cá hun khói
Ăn nhẹ 2: 1 tách trà xanh với 2 bánh quy kem |
Tôm xào với ớt đỏ, súp lơ, cơm |
Thứ 6 | 1 bát yến mạch với sữa và mật ong, 1 quả trứng luộc
Ăn nhẹ 1: 1 quả táo |
Rau xanh, thịt gà rang
Ăn nhẹ 2: Trái cây sấy khô, và bỏng ngô |
Salad rau, thịt lợn luộc |
Thứ 7 | Bánh mì phết mứt trái cây
Ăn nhẹ 1: Cam và trái cây khô |
Bánh hamburger nhân thịt bò nạc với rau, khoai lang nướng
Ăn nhe 2: Tách trà xanh, bánh quy kem |
Cá hấp, đậu lăng, khoai tây và cà ri đùi |
Chủ nhật | 1 cốc sữa với mật ong, trái cây khô, 3 lát bánh mì nướng ngũ cốc nguyên hạt
Ăn nhẹ 1: 1 quả táo, 1 quả chuối |
Thịt gà/ gà tây, bông cải xanh và khoai lang
Ăn nhẹ 2: Trái cây khô |
Salad rau trộn, gà hoặc bò sốt cà chua, mì ống |
Có thể bạn quan tâm:
Hy vọng bạn đọc đã tìm được thông tin cho câu hỏi “Người già thiếu máu nên ăn gì?” qua bài viết trên. Một thực đơn được phối hợp đầy đủ các nhóm dinh dưỡng thiết yếu sẽ giúp tình trạng thiếu máu ở người cao tuổi được cải thiện. Tuy nhiên cần tham khảo thêm ý kiến từ các chuyên gia y tế, dinh dưỡng sao để phù hợp với tình trạng bệnh lý của từng bệnh nhân.
Mọi thắc mắc về chủ đề này hoặc sữa Nutricare Gold, vui lòng truy cập ngay fanpage Nutricare – Bí quyết sống khỏe hoặc liên hệ tới hotline 18006011 để nhận được tư vấn tận tâm nhất!
**Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.
- 2 năm kinh nghiệm trong kiểm soát chất lượng thuốc.
- 4 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc & tư vấn dinh dưỡng
Quá trình đào tạo & công tác
- 2017 – nay: Chuyên gia dinh dưỡng công ty cổ phần dinh dưỡng Nutricare.
- 2015 – 2016: Kiểm soát chất lượng thuốc tại Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung Ương.
- 2009 – 2014: Tốt nghiệp trường đại học Dược Hà Nội
Cảm ơn bạn để lại đánh giá
Trả lời
Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai, các trường bắt buộc nhập được đánh *