Những điều bạn nên biết để chăm sóc sức khỏe cha mẹ tốt hơn

Hơn 70% người cao tuổi sống cùng con cháu (thống kê của Bộ Y tế năm 2018), nhưng có tới 50% bệnh nhân cao tuổi được phát hiện tình trạng  sau khi nhập viện. Bạn có thực sự quan tâm đến dinh dưỡng của cha mẹ mình hay không?

Người lớn tuổi thể trạng sức khỏe yếu, hay mắc bệnh mạn tính, tiêu hóa kém, thường đau mỏi, hay quên…. Đôi khi họ quên cả ăn, uống nước làm cho sức khỏe càng kém hơn.. Suy giảm sức khỏe khiến chất lượng cuộc sống và tinh thần của người cao tuổi bị “tụt dốc”, tạo thêm nỗi lo cho con cháu và đôi khi trở thành gánh nặng của xã hội.

Dù biết rằng tuổi già và lão hóa là điều tất yếu, nhưng nếu muốn cha mẹ “lão hóa khỏe mạnh” ngay từ bây giờ, bạn cần quan tâm một cách khoa học đến dinh dưỡng của cha mẹ, bao gồm:

Xây dựng chế độ ăn cân đối, phù hợp với sức khỏe của cha mẹ

So với người 25 tuổi, lượng thực đơn của người 60 tuổi giảm 20%, người trên 70 tuổi ít hơn 30%. Đảm bảo đủ nhu cầu và cân đối các chất dinh dưỡng gồm: Chất đạm, béo, tinh bột, vitamin, khoáng chất, nước và chất xơ.

Về chế độ ăn của người cao tuổi cần lưu ý: Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, tạo không khí vui vẻ thoải mái. Khi ăn, cần nhai chậm nhai kỹ thức ăn. Nên ăn các thức ăn thực vật như: Vừng, lạc, đậu đỗ, rau xanh và hoa quả chín, ăn ít thịt đỏ thay vào đó là cá, tôm. Chế biến các món hấp, luộc nhừ thay thế các món rán nướng. Nên ăn thay đổi thực đơn thường xuyên, tránh đơn điệu để bữa ăn sẽ ngon hơn. Các món ăn chế biến mềm, thái nhỏ, hầm kỹ để phù hợp với hàm răng yếu và dễ tiêu hóa. Không ăn quá no, nhất là vào buổi tối, sau khi ăn xong nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút sẽ giúp dạ dày nhào trộn thức ăn và dễ tiêu.

Giảm thịt đỏ, chất béo và muối

Về chất đạm, bố mẹ bạn cần  từ 60-70 gam/ngày, trong đó đạm động vật chiếm 30% tổng số. Người cao tuổi ăn giảm thịt, thay vào đó là các thực phẩm giàu canxi như: Cá, tôm, cua (100g tép chứa 910 mg Canxi, 100g cua chứa 5040 mg Canxi). Chất đạm thực vật như đậu đỗ, vừng lạc, đậu phụ vì chúng có nhiều chất xơ giúp thải lượng Cholesterol. Hạn chế ăn nội tạng động vật, óc. Nên ăn ít nhất 3 bữa cá/1 tuần, 3 quả trứng/1 tuần và ăn thêm sữa chua (dễ tiêu và có lợi cho tiêu hóa).

Về chất béo, nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật, tỷ lệ chất béo thực vật chiếm 35% tổng lượng chất béo. Dầu thực vật tốt với người có tăng huyết áp, không có Cholesterol và ít Acid béo bão hòa (dưới 40%) hơn mỡ động vật.

Thịt tính bình quân không vượt quá 1,5kg/tháng một tháng, mỡ/dầu dưới 600g, đường dưới 500g.

Ngoài ra, ăn hạn chế các thực phẩm có hàm lượng muối cao như các loại dưa cà muối. Hạn chế những đồ ăn, thức uống gây mất ngủ như: Cà phê, chè đặc. Hạn chế ăn mặn, lượng muối ăn dưới 3 g muối/ngày, vì ăn muối nhiều có liên quan đến bệnh tăng huyết áp.

Ăn thêm đậu, lạc, vừng và cá

Ở người lớn tuổi, tiêu hóa hấp thụ chất đạm đều kém nên dễ xảy ra tình trạng thiếu chất đạm. Ở đậu, lạc, vừng và cá có nhiều chất đạm, ngoài ra chúng lại có nhiều chất dầu giúp đề phòng các bệnh về tim mạch.

Mỗi tuần ăn 2-3 bữa cá. Ðậu, lạc, vừng, cá có tác dụng phòng, chống các bệnh tim mạch; đậu phụ còn có tác dụng phòng chống ung thư.

Ăn nhiều rau tươi, quả chín

Chú ý ăn nhiều rau để có chất xơ kích thích nhu động ruột, tránh táo bón. Các chất xơ trong rau quả còn có tác dụng như cái chổi quét hết các chất bổ béo thừa đẩy ra theo phân, giúp cơ thể phòng chống bệnh xơ vữa động mạch. Rau tươi, quả chín còn cung cấp các chất dinh dưỡng hết sức quan trọng đối với người cao tuổi là các vitamin và chất khoáng.

Nhu cầu chất xơ 25g/ngày, đặc biệt là chất xơ hòa tan có tác dụng làm giảm Cholesterol và đường máu, nó tốt với người tiểu đường, tăng huyết áp. Người cao tuổi thường bị loãng xương và thiếu các vitamin, khoáng chất. Cần ăn các loại rau xanh hoa quả giàu vitamin và khoáng chất, mỗi ngày nên ăn 300g rau xanh và 100g hoa quả.

Uống đủ nước theo nhu cầu

Người lớn thường uống ít nước do sợ đi tiểu nhiều, mất ngủ. Nước giúp cho tiêu hóa tốt hơn và đào thải các chất cặn bã của cơ thể. Uống từ 1.5-2 lít nước/một ngày, cần chủ động uống nước không chờ khát mới uống. Nên uống nước trà xanh tốt cho tim mạch và các loại thức uống có tác dụng an thần như hạt sen, chè ngó sen…

Để làm chậm quá trình lão hóa và duy trì cân nặng hợp lý bằng việc tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày. Mỗi buổi sáng dậy vận động 30 phút, trưa nằm nghỉ hoặc ngủ 15 phút, tối nên đi bộ 30 phút giúp ngủ ngon hơn. Ði bộ là cách vận động tốt nhất, phù hợp với người cao tuổi và có thể phòng bệnh xơ cứng động mạch, và cải thiện tình trạng đau mỏi xương.

Tuy nhiên, bổ sung nhiều thực phẩm cùng một lúc sẽ gây gánh năng cho hệ tiêu hoá của người lớn tuổi. Do vậy, bạn có thể lựa chọn một giải pháp tiện lợi hơn nhờ bổ sung 1 ly  chứa đầy đủ các thành phần dinh dưỡng thiết yếu trên giúp tăng cường sức khoẻ mỗi ngày cho cha mẹ.  Bạn hãy giúp cha mẹ xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tinh thần thoải mái, thực hiện chế độ vận động vừa sức, phù hợp với sức khỏe và tuổi tác của từng người để có tuổi thọ tốt hơn. Hiện tượng lão hóa không thể dừng lại theo thời gian, nhưng nếu biết vận dụng thời gian để tập thể dục thì sức khỏe cha mẹ sẽ cải thiện và gia đình lại thêm hạnh phúc.

Nguồn: Theo Ths. Bs. Nguyễn Văn Tiến – Viện Dinh dưỡng Quốc gia