Cao huyết áp nên ăn chế độ ăn như thế nào?

Là một trong những bệnh mãn tính không lây đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng ở người trưởng thành, tăng huyết áp có thể gây nên nhiều tổn thương nghiêm trọng trong cơ thể nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Tăng huyết áp là khi áp lực của máu với thành động mạch cao, huyết áp tối đa trên 140 mmHg hoặc huyết áp tối thiểu trên 90 mmHg. Khi đó, huyết áp cao không kiểm soát được có thể dẫn đến hỏng các mạch máu và các cơ quan trong cơ thể, gây nên các biến chứng tim mạch nguy hiểm như suy tim, đau tim, đột quỵ hay ở các cơ quan khác như suy thận, mất thị lực…

Huyết áp tối đa từ 140-159 mmHg hoặc huyết áp tối thiểu từ 90-99 mmHg được coi là tăng huyết áp độ I

Tăng huyết áp nguy hiểm ở chỗ là các triệu chứng của nó không rõ ràng, có thể không có biểu hiện ngay cả khi huyết áp ở mức cao vọt. Cách tốt nhất để nhận biết bệnh là kiểm tra huyết áp định kỳ hàng năm, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao như: nam giới trung tuổi, phụ nữ sau mãn kinh, người hút thuốc lá nhiều, thừa cân béo phì, trong gia đình có người bị, chế độ ăn nhiều muối hoặc ngay cả những người ít vận động. Tăng huyết áp đặc biệt có nguy cơ cao ở những người có lối sống không lành mạnh và mắc các bệnh mãn tính khác như cholesterol máu cao, tiểu đường, bệnh thận, ngưng thở khi ngủ.

Để điều trị và phòng ngừa bệnh tăng huyết áp thì ngoài việc thay đổi một số yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được thì chế độ ăn cũng đóng vai trò rất quan trọng. Trong đó phải kể đến những yếu tố sau:

Giảm muối trong khẩu phần

Thực tế ra không phải bệnh nhân nào có tăng huyết áp cũng đáp ứng với chế độ ăn giảm muối vì có những cá thể nhạy cảm với muối và cá thể không nhạy cảm với muối trong tăng huyết áp. Tuy nhiên thì trong hầu hết các trường hợp, chế độ ăn giảm muối dưới mức khuyến nghị là 6g muối/ngày lại luôn có hiệu quả phòng bệnh và trong điều trị. Chúng ta cần lưu ý rằng bản chất của việc giảm muối là để giảm hàm lượng Natri ăn vào, mà thành phần chính của mì chính cũng có Natri nên khi chế biến thức ăn cả lượng muối và mì chính cần được đong cẩn thận. Trong trường hợp bệnh nhân có phù hoặc suy tim thì lượng muối nên cho ít hơn là từ 2-4 g/ngày. Ngoài các bữa ăn chế biến thông thường thì ta cần lưu ý thêm đồ ăn kèm muối mặn như dưa cà, các loại mắm, đồ ăn chế biến sẵn…

Khi bị tăng huyết áp thì giảm muối trong khẩu phần là việc thiết yếu phải làm

Chế độ ăn giàu Kali

Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng chế độ ăn giàu Kali có tác dụng hạ huyết áp cho những bệnh nhân tăng huyết áp. Ở Việt Nam theo kết quả nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng thì chế độ ăn ít Natri giàu Kali có tác dụng hạ huyết áp rõ rệt. Kali có trong nhiều nhóm thực phẩm nhưng hàm lượng Kali nhiều nhất là ở nhóm rau quả như khoai tây, su hào, bí đỏ, các loại đậu đỗ. Ngoài ra sữa cũng chứa nhiều Kali, tiếp đến là thịt, trứng, ngũ cốc và các loại rau khác.

Sử dụng nhiều cà phê cũng có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp

Hạn chế thức ăn có tác dụng kích thích thần kinh

Ngay cả người bình thường thì tiêu thụ nhiều nhóm thực phẩm gây kích thích thần kinh và tâm thần như rượu, chè, cà phê cũng có nguy cơ mắc tăng huyết áp. Cho nên những loại thực phẩm này cần phải được sử dụng một cách hạn chế. Bên cạnh đó là các thức ăn có tác dụng an thần, lợi tiểu, hạ huyết áp rất tốt nên sử dụng như: hạt sen, ngó sen, chè sen vông, canh lá vông, nước ngô luộc.

Điều trị tăng huyết áp cần chú ý chế độ ăn hợp lý, tăng cường hoạt động thể chất, và trên hết là có một lối sống lành mạnh cả về mặt thể chất lẫn tinh thần. Dưới đây là thực đơn cụ thể cho bệnh nhân tăng huyết áp các bạn có thể tham khảo:

– 7 giờ: Cháo đậu xanh (gạo 20g, đậu xanh 20g, đường 10g).

– 11 giờ: Cơm 2 bát (gạo tẻ 150g), đậu phụ om (đậu phụ 150g, dầu 5g), canh rau cải (rau cải 200g).

– 14 giờ: Sữa 200ml.

– 18 giờ: Cơm 2 bát (gạo tẻ 120g), cá om (cá đồng 80g), rau nộm lạc vừng (rau 300g, lạc vừng 30g, dấm, tỏi, rau thơm).

Tài liệu tham khảo:

Trường Đại học Y Hà Nội (2016). Giáo trình Dinh dưỡng lâm sàng – Tiết chế.

Minh Hải