Bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp vai trong 6 tháng đầu

Bài viết được viết bởi Dược sĩ Nguyễn Văn Mạnh: Chuyên gia tư vấn dinh dưỡng Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Đức Minh.

Phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp vai là một giai đoạn đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Thực hiện các bài tập đúng cách và phù hợp theo từng giai đoạn giúp người bệnh khôi phục sức mạnh và sự linh hoạt của cơ, khớp hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu những bài tập cho khớp vai sau phẫu thuật trong bài viết sau.

1. Phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp vai

Người bệnh sau phẫu thuật khớp vai nên tập vật lý trị liệu sớm ngay khi có thể và thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Thông thường các bài tập kéo dài trong khoảng 10 – 15 phút, tập 2 đến 3 lần mỗi ngày.

Một số bài tập cụ thể theo giai đoạn:

1.1. Tuần đầu sau phẫu thuật

Trong tuần đầu tiên sau phẫu thuật, việc thực hiện vật lý trị liệu nhằm mục đích:

• Kiểm soát sưng nề và giảm đau vùng khớp vai.
• Duy trì và bảo vệ các mũi khâu trong khớp.
• Bắt đầu cử động nhẹ nhàng cánh tay và vai.

1.1.1 Kỹ thuật chườm lạnh

Lợi ích: Hỗ trợ giảm đau cho vùng mới phẫu thuật.

Cách thực hiện: Sử dụng túi chườm lạnh đặt lên khớp vai, giữ trong khoảng 10 – 15 phút.

Tần suất: Chườm lạnh cách tối thiểu khoảng 2 giờ mỗi lần.

1.1.2. Tập co cơ tĩnh

Lợi ích: Tăng cường sức cơ và hạn chế teo cơ trong thời gian tay bị bất động khi đeo nẹp sau phẫu thuật.

Cách thực hiện:

• Có thể tháo nẹp ra, khuỷu tay kê trên gối.
• Xòe lòng bàn tay rồi nắm tay lại giữ khoảng 3 giây, đồng thời gồng tay để các nhóm cơ căng ra.
• Lặp lại 10 -15 lần bài tập.

Tần suất: Tập 3 lần mỗi ngày.

1.2. Bài tập từ tuần thứ 2 đến tuần thứ 5 sau phẫu thuật

Mục tiêu của các bài tập trong giai đoạn từ tuần thứ 2 đến 5:

• Tiếp tục bảo vệ các mũi khâu trong khớp.
• Tăng cường khả năng liền vết thương.
• Ngăn ngừa cứng khớp vai.

1.2.1. Bài tập đẩy tay thụ động

Lợi ích: Hỗ trợ tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh cho khớp vai, đồng thời tăng khả năng thực hiện các hoạt động sinh hoạt một cách tự tin và thoải mái.

Cách thực hiện:

• Trong tư thế nằm ngửa, bệnh nhân giữ hai khuỷu gấp lên 90 độ, đồng thời hai tay nắm cùng một chiếc gậy.
• Sử dụng sức mạnh của tay lành, bệnh nhân đẩy nhẹ vào gậy sang trái (hoặc phải) trong khi tay phẫu thuật vẫn nắm nguyên vị trí và được đẩy di chuyển theo gậy.
• Duy trì động tác này trong khoảng 10 giây và sau đó tiếp tục đẩy tay về phía ngược lại.
• Lặp lại động tác 10 – 15 lần.

Tần suất: Tập 2 – 3 lần/ ngày.

1.2.2. Bài tập lắc vai

Lợi ích: Bài tập giúp tăng cường mở rộng phạm vi chuyển động của khớp vai sau phẫu thuật.

Cách thực hiện:

• Người bệnh đứng ở tư thế cúi người tạo một góc 90 độ, tay không phẫu thuật đặt lên bàn hoặc ghế để giữ thăng bằng. Cánh tay phẫu thuật buông thõng.
• Tiếp theo, xoay cơ thể để di chuyển cánh tay phẫu thuật theo hướng theo chiều kim đồng hồ, lặp lại 10 lần rồi thực hiện tương tự với hướng ngược chiều kim đồng hồ.

Tần suất: Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày.

1.2.3. Bài tập xoay cẳng tay

Lợi ích: Bài tập hỗ trợ tăng cường chuyển động và giảm cứng khớp vai.

Cách thực hiện:

• Người bệnh ngồi và đặt khuỷu tay phẫu thuật lên bàn có độ cao phù hợp.
• Lấy cùi chỏ làm tâm phần cánh tay di chuyển theo cung tròn trên mặt bàn.
• Lặp lại 10 lần động tác.

Tần suất: Mỗi ngày tập 3 lần.

Lưu ý: Có thể sử dụng gậy để hỗ trợ.

Video hướng dẫn thực hiện bài tập trong 4 – 6 tuần đầu:

Hướng dẫn bài tập phục hồi chức năng khớp vai sau mổ tại nhà đơn giản PHẦN 1

1.3. Tập phục hồi từ tuần thứ 5 đến tuần thứ 8 sau phẫu thuật

Thực hiện các bài tập giúp đạt các mục tiêu:

• Hạn chế các động tác quá sức cho dây chằng, bảo vệ khớp vai.
• Tăng biên độ vận động của khớp vai.
• Hỗ trợ lấy lại sức mạnh cơ bằng các bài tập thể lực.

1.3.1. Bài tập nâng thẳng tay khi nằm có hỗ trợ

Lợi ích: Mở rộng phạm vi hoạt động của khớp vai.

Cách thực hiện:

• Người bệnh nằm ngửa, hai tay đan vào nhau
• Từ từ nâng 2 cánh tay lên trên đầu, cố gắng giữ khuỷu tay của bạn càng thẳng càng tốt.
• Duy trì độ cao trong 10 đến 20 giây, sau đó từ từ hạ cánh tay xuống.
• Lặp lại động tác 10- 20 lần.

Tần suất: Luyện tập 3 lần/ ngày.

Lưu ý: Nâng độ cao của cánh tay theo từng ngày hết mức có thể.

1.3.2. Bài tập tăng biên độ cử động của vai

Lợi ích: Hỗ trợ khớp vai di chuyển linh hoạt.

Cách thực hiện:

• Người bệnh nằm ngửa.
• Tay khỏe đỡ lấy phần khuỷu tay phẫu thuật, rồi từ từ nâng và kéo tay về phía người.
• Giữ tư thế trong 10 giây rồi từ từ hạ tay về tư thế ban đầu.
• Lặp lại 10 – 20 lần.

Tần suất: Mỗi ngày tập 2 – 3 lần.

1.3.3. Bài tập nâng thẳng tay khi đứng có hỗ trợ

Lợi ích: Bài tập giúp tăng biên độ hoạt động của khớp vai.

Cách thực hiện:

• Người bệnh đứng thẳng, tay khỏe giữ lấy tay phẫu thuật.
• Từ từ nâng tay lên cao đến mức có thể chịu được, giữ động tác 10 giây.
• Sau đó hạ tay trở về tư thế ban đầu.
• Lặp lại 10 – 20 lần động tác.

Tần suất: Thực hiện 2 – 3 lần mỗi ngày.

Lưu ý: Giữ cho lòng bàn tay phẫu thuật hướng về phía người.

1.3.4. Bài tập gập khuỷu tay

Lợi ích: Tăng độ linh hoạt và khả năng vận động của cánh tay.

Cách thực hiện:

• Người bệnh nằm nghiêng, tay phẫu thuật ở phía dưới, cánh tay để gấp một góc 90 độ.
• Tay khỏe nắm lấy cổ tay phẫu thuật. Sau đó dùng sức ghì cánh tay phẫu thuật xuống dưới giường, lấy cẳng tay làm trụ. Giữ vị trí này 10 giây.
• Đưa cánh tay lên trở về động tác ban đầu, lặp lại 10 lần.

Tần suất: Tập 2 – 3 lần/ ngày.

Xem thêm một số bài tập phục hồi chức năng sau mổ khớp vai:

Hướng dẫn bài tập phục hồi chức năng khớp vai sau mổ bởi BS Nguyễn Viết Tân PHẦN 2

1.4. Tuần thứ 8 đến tuần thứ 12 sau phẫu thuật khớp vai

Ngoài tiếp tục bảo vệ khớp vai, các bài tập giai đoạn này còn nhằm mục tiêu:

• Phục hồi lại tất cả các biên độ của khớp vai.
• Tập luyện tăng cường sức mạnh của cơ bắp.

1.4.1. Bài tập bò tường

Lợi ích: Hỗ trợ khớp vai di chuyển chủ động, tăng khả năng vận động linh hoạt trong sinh hoạt.

Cách thực hiện:

• Người bệnh đứng hướng mặt vào tường cách khoảng 1 bước chân, lòng bàn tay phẫu thuật chống vào tường.
• Sau đó tay phẫu thuật di chuyển dần lên phía trên cao qua đầu, đồng thời hướng thân mình về phía trước. Giữ động tác khoảng 10 giây.
• Lặp lại 10 – 20 lần.

Tần suất: Tập 2 – 3 lần/ ngày.

1.4.2. Bài tập nâng tạ nhỏ

Lợi ích: Giúp tăng sức mạnh và sức chịu đựng của khớp vai.

Cách thực hiện:

• Người bệnh nằm sấp, tay phẫu thuật ở bên mép giường.
• Tay phẫu thuật cầm 1 tạ nhỏ (khoảng 0.5 – 1kg), nâng tay lên sao cho cánh tay vuông góc với thân rồi từ từ hạ xuống.
• Lặp lại 10 lần động tác.

Tần suất: Mỗi ngày tập 2 – 3 lần.

1.4.3. Bài tập nâng tay chủ động

Lợi ích: Hỗ trợ khớp vai hoạt động chủ động và quay về với vận động, sinh hoạt hàng ngày.

Cách thực hiện:

• Người bệnh đứng thẳng, 2 bàn tay để nắm chặt, ngón cái hướng về phía trước.
• Từ từ nâng 2 tay sang ngang sao cho bằng vai. Giữ tư thế khoảng 3 giây.
• Đưa 2 tay về vị trí ban đầu.
• Lặp lại động tác 10 lần.

Tần suất: Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày.

Có thể bạn quan tâm: Các món ăn bồi bổ sau phẫu thuật ngon miệng, dễ ăn cho từng giai đoạn hồi phục

2. Lưu ý khi chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật khớp vai

Sau phẫu thuật khớp vai, người bệnh thường sẽ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Để đảm bảo phục hồi an toàn, nhanh chóng, người bệnh nên lưu ý:

• Treo tay bằng túi treo tay: Chú ý luôn giữ khuỷu tay hướng ra phía trước. Và đeo túi treo tay khoảng 4 – 6 tuần đến khi có chỉ định tháo. Điều này giúp bảo vệ khớp vai sau phẫu thuật.
• Tập đúng tư thế: Giúp tránh nguy cơ đau, hỗ trợ khớp vai lấy lại khả năng hoạt động nhanh chóng.
• Thực hiện các bài tập dưới sự hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu: Giúp đảm bảo tập đúng bài tập, cường độ và biên độ mở rộng vai phù hợp.
• Hạn chế nâng, nhấc vật nặng bằng tay phẫu thuật.
• Chế độ dinh dưỡng: Tăng cường bổ sung dinh dưỡng cho người sau phẫu thuật để cung cấp đủ dinh dưỡng và năng lượng cho quá trình phục hồi. Xây dựng chế độ ăn ít nhất có đủ 4 nhóm chất chính: Bột đường, Protein, Vitamin và khoáng chất, chất béo lành mạnh. Tìm hiểu chi tiết ngay trong bài: Ăn gì sau phẫu thuật?

Để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, người bệnh có thể sử dụng sữa Nutricare Gold. Đây là một giải pháp toàn diện giúp cung cấp:

• 56 dưỡng chất với Đạm thực vật & Đạm Whey Mỹ, giúp tăng cường đề kháng, hỗ trợ phục hồi và tăng cường sức khỏe nhanh cho người bệnh.
• Canxi, Glucosamin và HMB giúp cơ xương khớp chắc khỏe, làm tăng độ dẻo dai và linh hoạt của khớp. Glucosamin đã được chứng minh lâm sàng giúp giảm đau khớp.
• Lactium được chứng minh lâm sàng giúp ngủ ngon, kết hợp cùng Magie & Vitamin B6 giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ ngon.
• Giàu chất xơ hòa tan FOS giúp cải thiện hệ tiêu hóa tốt cho người sau phẫu thuật.
• Omega 3,6,9 và hệ Antioxidants (Vitamin A, C, E & Selen) tốt cho tim mạch, hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến tim mạch & phòng ngừa đột quỵ.

Xem thêm:

• Sau phẫu thuật xương hàm nên ăn gì ngon, bổ, dễ nuốt?
• Người sau phẫu thuật có được ăn cá không? Chuyên gia tư vấn

Trên đây là những thông tin hướng dẫn giúp người bệnh phục hồi chức năng sau phẫu thuật khớp vai. Hãy tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia vật lý trị liệu trước khi thực hiện để đảm bảo các bài tập phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Truy cập fanpage Nutricare Gold hoặc gọi tới hotline 18006011 để được giải đáp và tư vấn các thắc mắc về phục hồi sức khỏe sau phẫu thuật một cách nhanh nhất bạn nhé!

**Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.