Thực đơn cho người tiểu đường ăn chay trong 7 ngày

Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.

Xây dựng thực đơn cho người tiểu đường ăn chay như thế nào là câu hỏi được không ít người quan tâm. Đảm bảo chế độ ăn chay lành mạnh và đủ chất sẽ hỗ trợ người bệnh tiểu đường kiểm soát đường huyết, giảm tình trạng thừa cân, béo phì và các biến chứng tim mạch. Cùng Nutricare theo dõi lời giải đáp cho câu hỏi này trong bài viết dưới đây nhé! 

1. Hướng dẫn xây dựng thực đơn cho người tiểu đường ăn chay

Hiện nay, chế độ ăn chay càng ngày được lựa chọn phổ biến do đem lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ, môi trường và các loài động vật. Nhiều nghiên cứu khoa học gần đây cũng đã cho thấy ăn chay cũng giúp hỗ trợ phòng và điều trị tiểu đường hiệu quả, đặc biệt là tiểu đường type 2.

Lựa chọn thực phẩm theo từng bữa ăn cho người bệnh cũng đóng vai trò rất quan trọng. Nhịp sống của cơ thể thay đổi theo từng thời gian trong ngày và cần lượng dinh dưỡng nhất định: 

• Thực đơn bữa sáng: Ăn nhiều Carb, Protein từ trái cây, sữa hạt,… vào bữa sáng sẽ giúp bù đắp năng lượng và tránh hiện tượng hạ đường huyết vào buổi sáng hay gặp ở người bệnh đang dùng thuốc điều trị. 
• Thực đơn bữa trưa nên ưu tiên nhiều chất xơ, cân đối lượng Protein và tinh bột vừa phải để duy trì đường huyết và cải thiện tiêu hoá. Người bệnh có thể chọn các món canh như canh sắn dây đậu đỏ, canh bí đỏ đậu phộng hay canh cà chua nấm rơm,… 
• Thực đơn bữa tối ăn chay nên ưu tiên chất xơ như bữa trưa. Tuy nhiên, không cần quá nhiều năng lượng để đảm bảo người bệnh duy trì được đường huyết và kiểm soát cân nặng. Người bệnh nên ăn các loại trái cây vào bữa này để vừa nạp ít Carbs vừa bổ sung vi chất.
• Bữa phụ chay cần ưu tiên trái cây và các loại hạt giàu Protein và chất béo, hạn chế Carb. Điều này giúp người bệnh không bị quá đói gây hạ đường huyết và giảm bớt lượng thức ăn trong bữa chính. Người bệnh nên ăn bữa phụ vào các khung giờ giữa buổi như 9h và 15h.

NGƯỜI BỆNH TIỂU ĐƯỜNG KHÔNG NÊN ĂN GÌ?

2. Mẫu thực đơn cho người tiểu đường ăn chay trong 7 ngày

Nếu chưa biết lên thực đơn cho người tiểu đường ăn chay như thế nào, bạn có thể tham khảo mẫu thực đơn 7 ngày của Nutricare dưới đây:

2.1. Ngày 1

Tổng lượng calo: 1526. Trong đó: 

• Protein: 80g.
• Carb: 140g.
• Chất xơ: 34g.
• Chất béo: 77g.
• Natri: 1386mg.

Thực đơn chi tiết ngày 1

Người gầy hoặc người tiểu đường béo phì có thể thay đổi thực đơn như sau:

• Với người gầy: Để có chế độ ăn 2000 calo, có thể thêm 1 quả táo vào bữa trưa, 7- 8 hạt óc chó khô vào bữa phụ chiều, ½ quả bơ và nửa thìa bơ lạc vào bữa tối.
• Với người tiểu đường béo phì: Người bệnh béo phì cần kiểm soát chế độ ăn, thông thường là khoảng 1200 calo. Để đạt mức này, có thể bỏ bữa phụ chiều và thay bữa sáng bằng ½ quả chuối.

2.2. Ngày 2

Tổng lượng calo: 1670. Trong đó: 

• Protein: 79g
• Carb: 148g.
• Chất xơ: 41g.
• Chất béo: 81g.
• Natri: 1462mg.

Thực đơn chi tiết ngày 2

Với người bệnh cần kiểm soát cân nặng:

• Với người gầy: Để đạt mức 2000 calo, có thể thêm 1 quả táo và 2 thìa bơ đậu phộng vào bữa trưa. 
• Với người tiểu đường béo phì: Để giảm xuống 1200calo, có thể giảm một nửa phần cơm chay sáng, một nửa bữa phụ sáng và bỏ bữa phụ chiều. 

2.3. Ngày 3

Tổng lượng calo: 1545. Trong đó: 

• Protein: 72g.
• Carb: 136g.
• Chất xơ: 42g.
• Chất béo: 75g.
• Natri: 1769mg.

Thực đơn chi tiết ngày 3

Với người bệnh cần kiểm soát cân nặng:

• Với người gầy: Để đạt mức 2000 calo, có thể thêm ¼ cốc hạt hạnh nhân rang khô vào bữa phụ sáng, quả táo và 2 thìa bơ đậu phộng vào bữa trưa. 
• Với người tiểu đường béo phì: Giảm xuống ⅓ cốc đậu nành xanh cho bữa chiều và bỏ rau xanh, cam vào bữa tối.

2.4. Ngày 4

Tổng lượng calo: 1412. Trong đó: 

• Protein: 72g.
• Carb: 105g.
• Chất xơ: 38g.
• Chất béo: 86g.
• Natri: 1435mg.

Thực đơn chi tiết ngày 4

Với người bệnh cần kiểm soát cân nặng:

• Với người gầy: Để đạt mức 2000 calo, có thể thêm tăng lên 1 quả chuối vào bữa sáng, 15 quả óc chó vào bữa phụ chiều, 1 quả táo lớn và 2 thìa dầu oliu trộn salad vào bữa tối. 
• Với người tiểu đường béo phì: Bỏ bánh mì vào bữa tối sẽ giúp thực đơn đạt mức 1200 calo.

2.5. Ngày 5

Tổng lượng calo: 1508  Trong đó: 

• Protein: 76g.
• Carb: 148g.
• Chất xơ: 39g.
• Chất béo: 69g.
• Natri: 1421mg.

Thực đơn chi tiết ngày 5

Với người bệnh cần kiểm soát cân nặng:

• Với người gầy: Để đạt mức 2000 calo, có thể thêm 1 phần salad rau củ bơ đậu phộng vào bữa trưa, ¼ cốc hạnh nhân rang khô vào bữa phụ chiều và 1 quả táo cho bữa tối.
• Với người tiểu đường béo phì: Để đạt mục tiêu 1200 calo/ngày, có thể thay đổi bữa phụ sáng thành 2 – 3 quả mận và bỏ sữa chua trong bữa phụ chiều.

2.6. Ngày 6

Tổng lượng calo: 1479. Trong đó: 

• Protein: 68g.
• Carb: 145g.
• Chất xơ: 35g.
• Chất béo: 82g.
• Natri: 1262mg.

Thực đơn chi tiết ngày 6

Với người bệnh cần kiểm soát cân nặng:

• Với người gầy: Thêm vào thực đơn trên ¼ cốc hạnh nhân rang khô vào bữa phụ sáng, 1 quả táo và một cốc sữa đậu nành cho bữa trưa sẽ đủ cung cấp cho người bệnh 2000 calo.
• Với người tiểu đường béo phì: Có thể bỏ quả táo vào bữa sáng và bỏ sữa chua vào bữa phụ sáng, thay bữa phụ chiều bằng 3 – 5 quả mận.

2.7. Ngày 7

Tổng lượng calo: 1490. Trong đó: 

• Protein: 92g.
• Carb: 121g.
• Chất xơ: 32g.
• Chất béo: 75g.
• Natri: 1342mg.

Thực đơn chi tiết ngày 7

Với người bệnh cần kiểm soát cân nặng:

• Với người gầy: Để đủ cung cấp cho người bệnh 2000 calo, có thể thêm vào thực đơn 1 quả táo và nửa quả bơ vào bữa trưa, 1 suất bánh mì nướng bơ vào bữa tối.
• Với người tiểu đường béo phì: Đổi bữa sáng thành ¼ cốc việt quất và bữa phụ chiều thành 3 quả mận sẽ giúp đạt mức 1200 calo hấp thu.

Ngoài ra, người bệnh tiểu đường cũng có thể lựa chọn các nguồn bổ sung dinh dưỡng toàn diện như sữa Glucare Gold.

Sữa có hệ Bột Đường Glucare hấp thu chậm có tác dụng ổn định đường huyết với chỉ số GI thấp đã được chứng minh lâm sàng. Sữa cung cấp 56 dưỡng chất với Đạm thực vật và Đạm Whey từ Mỹ giúp tăng cường sức khỏe cho người tiểu đường. Sữa còn cung cấp chất béo lành mạnh Omega-3,6,9 và hệ Antioxidants giúp người bệnh phòng ngừa các biến chứng tim mạch và đột quỵ. Hơn nữa, chất xơ FOS/Inulin trong sữa còn giúp người bệnh giảm táo bón và cải thiện tiêu hoá.

Với thành phần dinh dưỡng này, sữa Glucare Gold sẽ phù hợp nhất cho những người bệnh tiểu đường thiếu hụt Omega-3 từ thịt và trứng khi theo chế độ thuần chay và chế độ Lacto.

3. Lưu ý khi lên thực đơn cho người tiểu đường ăn chay

Chế độ ăn chay rất tốt cho người bệnh tiểu đường, tuy nhiên cần phải đảm bảo đủ dinh dưỡng và kết hợp với các biện pháp hỗ trợ khác. Cụ thể:

• Ăn đủ chất: Bổ sung đủ các nhóm dưỡng chất như Carbs, Protein, chất béo giúp người bệnh đảm bảo sức khỏe toàn diện. Có thể xây dựng thực đơn dựa trên nguyên tắc đĩa thức ăn: ¼ Carbs – ¼ Protein – ½ rau củ và trái cây và kèm theo lượng nhỏ chất béo từ các loại dầu oliu, dầu dừa, bơ, hạt,…

• Cung cấp bổ sung B12 hoặc thêm nhiều Vitamin cùng lúc: Người ăn chay thường dễ bị thiếu Vitamin B12 dẫn đến thiếu máu, suy nhược cơ thể và tăng nguy cơ đột quỵ. Người bệnh có thể bổ sung bằng cách ăn rong biển, dùng viên Vitamin B12 hoặc Vitamin tổng hợp.

• Uống đủ nước: Đủ nước sẽ giúp cơ thể được thanh lọc và kích thích hoạt động của hệ tiêu hoá. Người bệnh nên uống 1.5 – 2 lít nước/ngày.

• Thực phẩm không nên ăn bao gồm đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp, đồ ngọt và chất kích thích như cà phê, bia rượu, thuốc lá,… Chúng có thể làm tăng đường huyết và tăng nguy cơ biến chứng tiểu đường.

• Không nên kiêng khem quá mức do tinh bột và đường vẫn đóng vai trò quan trọng trong điều hoà chuyển hoá của cơ thể. Nên ăn các loại Carbs hấp thu chậm như gạo lức, bánh mì đen,…

• Kết hợp tập luyện thể dục thể thao: Tập thể dục, thể thao sẽ giúp cơ thể thêm dẻo dai, khoẻ mạnh và phòng ngừa biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường. Người bệnh nên tập cầu lông, đi bộ, yoga hoặc bơi lội,…

• Sử dụng thêm các loại thảo dược: Nhiều loại thảo dược đã được chứng minh tác dụng không nhỏ trong việc kiểm soát đường huyết như dây thìa canh, mướp đắng, quế, nhân sâm,… 

• Ăn vừa đủ no: Người bệnh chỉ nên ăn vừa đủ no để hoạt động tiêu hoá không bị quá tải, hạn chế nạp đường và tinh bột quá mức gây tăng đường huyết.

• Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Người bệnh cần kiểm tra đường huyết thường xuyên bằng máy đo đường huyết cầm tay, đặc biệt là trước và sau ăn.

• Chọn thực phẩm sạch: Các loại thực phẩm tươi sạch, rõ nguồn gốc sẽ giúp người bệnh đảm bảo nguồn dinh dưỡng và an toàn cho sức khoẻ.

Ăn chay đã được chứng minh nhiều công dụng tốt cho người bệnh tiểu đường. Hy vọng bài viết “Thực đơn cho người tiểu đường ăn chay” trên đây sẽ giúp bạn có thêm kiến thức để cải thiện chế độ dinh dưỡng và thực đơn lành mạnh cho người bệnh ăn chay.

Nếu bạn có thắc mắc về dinh dưỡng cho người tiểu đường, hãy gọi đến số Hotline 18006011 hoặc fanpage Glucare Gold – Dinh dưỡng y học cho người Đái tháo đường của Nutricare để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết nhất .

Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.