Tiểu đường có ăn được bột sắn dây không? Ăn như thế nào?

Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh – Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare

Sắn dây có tên khoa học là Pueraria thomsonii Benth, thuộc họ Đậu (Fabaceae). Đây là một loài dây leo, có thể dài lên đến 10m, rễ phát triển to lên thành củ. Bột sắn dây có vị thanh mát, dễ sử dụng, được chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng. Vậy tiểu đường có ăn được bột sắn dây không? Để tìm thấy lời giải đáp phù hợp và chi tiết, hãy cùng khám phá những thông tin trong bài viết sau đây!

Dưới đây là thành phần dinh dưỡng trong 100g bột sắn dây ^[1]:

1. Tiểu đường có ăn được bột sắn dây không?

Người bệnh tiểu đường có thể ăn được bột sắn dây nhưng cần tiêu thụ trong một chừng mực nhất định, không nên quá 30g mỗi ngày và nên chia đều thành 2 lần trong ngày, tùy thuộc vào mức độ kiểm soát đường huyết và sự tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng ^[2].

Cụ thể, chỉ số đường huyết (GI) của bột sắn dây là 70 (nằm ở mức cao) ^[1] và chỉ số tải lượng đường huyết (GL) là 12.6 (nằm ở mức trung bình) ^[1].

Như vậy, với chỉ số GI nằm ở mức cao và GL nằm ở mức trung bình, việc tiêu thụ bột sắn dây có rủi ro làm tăng đường huyết đột ngột sau khi ăn.

Tuy nhiên, người tiểu đường vẫn có thể sử dụng bột sắn dây vì:

• Chứa ít đường: Trong 100g bột sắn dây chứa 3.4g đường, giúp hạn chế lượng đường lớn được nạp vào cơ thể ^[1].
• Chứa Puerarin –  giúp giảm đường huyết: Bột sắn dây chứa Puerarin ^[3], đây là hợp chất có tác dụng làm giảm mức đường huyết, cải thiện tình trạng kháng insulin, bảo vệ tuyến tụy, ức chế viêm ^[4].
• Tinh bột kháng hỗ trợ tuyến tụy tổng hợp insulin: Bột sắn dây thô có chứa đến 75% kháng tinh bột ^[5], có khả năng hỗ trợ tuyến tụy tổng hợp insulin hiệu quả hơn, từ đó giúp giảm lượng đường trong máu lúc đói ở bệnh nhân tiểu đường ^[6].
• Ít calo, giàu chất xơ: Bột sắn dây ít calo, giúp kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, chất xơ trong bột sắn dây còn hỗ trợ tiêu hóa cho người bệnh ^[5].
• Giàu chất chống oxy hóa: Bột sắn dây chứa nhiều chất chống oxy hóa như Flavonoid, Puerarin và các acid amin… hỗ trợ quá trình lưu thông của máu, giảm nguy cơ mắc các biến chứng tiểu đường như tim mạch, đột quỵ…^[7]
• Thanh nhiệt cơ thể: Theo Y học Cổ truyền, bột sắn dây có tính hàn, nhờ đó có tác dụng giải nhiệt hiệu quả. Chính vì vậy, loại thực phẩm này thường được sử dụng để hỗ trợ hạ nhiệt trong trường hợp nóng trong người hoặc bị sốt ^[5].

2. Hướng dẫn cách ăn bột sắn dây đúng cho người bệnh tiểu đường

Để ăn bột sắn dây an toàn cũng như mang đến lợi ích cho sức khỏe, người bệnh tiểu đường nên chú ý những thông tin sau:

Liều lượng: Nên ăn bột sắn dây với lượng vừa phải, không quá 30g mỗi ngày và chia thành 2 lần trong ngày ^[2].

Lưu ý khi sử dụng bột sắn dây:

• Hạn chế đường khi dùng: Theo Đông y, bột sắn dây có tính ngọt và mát, vì thế không nên thêm đường vào bột sắn dây để kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể ^[8].
• Theo dõi đường huyết: Sau khi sử dụng, người tiểu đường nên kiểm tra đường huyết để biết cách cơ thể phản ứng và điều chỉnh lượng sử dụng cho phù hợp.
• Nên sử dụng vào buổi sáng hoặc chiều: Nên sử dụng bột sắn dây vào buổi sáng hoặc buổi chiều để tránh tình trạng khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng, đặc biệt nếu bạn có tiền sử bệnh về tiêu hóa ^[8].
• Tránh sử dụng khi bụng đói: Bột sắn dây có thể gây kích ứng đường ruột, khiến bạn đi đại tiện ngay sau khi sử dụng ^[8].
• Chế biến bằng cách đun sôi hoặc nấu chín: Nên sử dụng bột sắn dây đã được nấu chín hoặc pha bằng nước đun sôi để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm ^[5].
• Tránh pha bột sắn dây với mật ong, hoa sen, hoa nhài, hoa bưởi: Bột sắn dây không nên kết hợp với mật ong, hoa sen, hoa nhài, hoa bưởi vì có thể gây phản ứng không tốt cho cơ thể như đầy bụng khó tiêu, chướng hơi… ^[9]
• Lựa chọn nguồn gốc uy tín: Nên lựa chọn bột sắn dây nguyên chất từ nhà cung cấp uy tín, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo chất lượng và tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng ^[8].

Một số món ăn tốt từ bột sắn dây mà bệnh nhân tiểu đường có thể tham khảo lựa chọn:

• Sữa gạo lứt, sắn dây: Trong 1 chén gạo lứt có chứa 3.5g chất xơ và 21% RDI% Magie ^[10] có tác dụng kích thích sản xuất insulin và kiểm soát đường huyết hiệu quả ^[11]. Việc kết hợp vị ngọt thanh mát của sắn dây với sữa gạo lứt sẽ tạo nên thức uống bổ dưỡng và tốt cho người tiểu đường.
• Nước cam bột sắn dây: Một quả cam cỡ vừa (100g) có chứa 59.1mg Vitamin C giúp hạn chế gia tăng đường huyết, 25µg Folate giúp cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát lượng đường trong máu ^[12]. Bạn có thể pha nước cam với bột sắn dây để tạo nên thức uống giải khát và lành mạnh.
• Bột sắn dây hạt chia: Bột sắn dây kết hợp với hạt chia – loại hạt giàu chất béo tốt (55% acid linoleic) giúp giảm lipid máu và giảm đường huyết hiệu quả. Ngoài ra, hạt chia còn chứa nhiều chất xơ, Protein, Phospho, Magie và các chất dinh dưỡng khác có tác dụng làm giảm cảm giác thèm ăn cũng như kiểm soát tốt đường huyết trong máu ^[14].
• Bánh sắn dây dưa hấu: Trong dưa hấu có chứa nhiều khoáng chất như Kali, Magie, Vitamin C, Vitamin A… giúp người tiểu đường tăng cường sức đề kháng ^[13]. Bột sắn dây kết hợp với nước ép dưa hấu được đông cứng trong tủ lạnh, tạo nên món bánh sắn dây dưa hấu thơm ngon, tươi mát.
• Bánh chuối hấp bột sắn dây: Trong 100g chuối gồm có 2.6g chất xơ ^[15] giúp giảm lượng đường trong máu ^[16]. Bánh chuối hấp cùng bột sắn dây, mang đến món ăn hấp dẫn cho người tiểu đường. Lưu ý người tiểu đường chỉ nên bổ sung 1 quả nhỏ – trung bình hoặc ½ quả lớn, không nên ăn quá nhiều một lúc ^[15].

3. Ai nên hạn chế ăn bột sắn dây?

Bột sắn dây không phải là lựa chọn phù hợp cho mọi người. Dưới đây là một số đối tượng cần hạn chế sử dụng bột sắn dây:

• Người thể hàn, chân tay lạnh: Người thể hàn, chân tay lạnh không nên ăn bột sắn bởi bột sắn dây có tính hàn mạnh, có thể gây ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe ^[17].
• Người đang bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy: Bột sắn dây có thể gây kích ứng đường ruột ^[8], do đó nếu có vấn đề về tiêu hóa, bạn không nên sử dụng bột sắn dây.
• Người mắc bệnh huyết áp thấp: Bột sắn dây chứa chất hoạt tính Puerarin có khả năng làm giảm chỉ số huyết áp ^[18], vì thế người bị huyết áp thấp cần hạn chế loại thực phẩm này.

4. Những thực phẩm thay thế bột sắn dây tốt hơn dành cho người tiểu đường

Sau đây là các loại bột tốt hơn bột sắn dây mà người tiểu đường có thể lựa chọn sử dụng:

• Bột yến mạch: Bột yến mạch sở hữu chỉ số đường huyết (GI) là 25 ^[19] và tải lượng đường huyết (GL) là 3.0 ^[20]. Với chỉ số GI và GL thấp, bột yến mạch ít có khả năng làm tăng lượng đường trong máu một cách đột ngột sau khi ăn. Ngoài ra, Beta glucans hòa tan trong yến mạch là một loại chất xơ đặc biệt, có khả năng giúp giảm lượng đường trong máu sau khi ăn một bữa giàu carbohydrate ^[21].
• Bột đậu nành: Bột đậu nành có chỉ số GI là 25 và GL là 4.5 ^[22], vì thế loại bột này ít có nguy cơ khiến lượng đường huyết tăng cao. Bên cạnh đó, đậu nành chứa chất isoflavone, có tác dụng cải thiện độ nhạy cảm với insulin ở người bệnh tiểu đường type 2. Nhờ đó, các tế bào trong cơ thể tăng cường khả năng phản ứng với insulin, giúp chuyển hóa nhiều glucose hơn, từ đó giảm tình trạng đường huyết tăng cao ^[23].
• Bột vỏ mã đề: Bột vỏ mã đề có khả năng làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ carbohydrate, giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả. Ngoài ra, loại thực phẩm này còn có thể cải thiện độ nhạy cảm với insulin, góp phần hạ đường huyết. Người bị tiểu đường thường có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn, trong khi bột vỏ mã đề có thể giúp giảm mức cholesterol, từ đó làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim ^[24].
• Bột củ sen: Chỉ số GI và GL của củ sen tương ứng là 33 và 4.1 ^[25], phù hợp với bệnh nhân tiểu đường. Bên cạnh đó, bột củ sen chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa thuộc nhóm polyphenols – có khả năng ức chế hoạt động của các enzyme tạo mỡ, từ đó cải thiện thành phần lipid máu và góp phần phòng ngừa biến chứng tim mạch ở người bệnh tiểu đường ^[26].

Ngoài những thực phẩm trên, bệnh nhân tiểu đường nên bổ sung sữa dành riêng cho người tiểu đường như Glucare Gold để hỗ trợ điều trị và tăng cường sức khỏe. Sữa Glucare Gold sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật như:

• Hệ Bột Đường Glucare hấp thu chậm, với chỉ số GI thấp đã được chứng minh lâm sàng giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả
• Cung cấp 56 dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, đạm thực vật và đạm Whey từ Mỹ tăng cường sức khỏe tổng thể
• Giàu Omega 3, 6, 9 và hệ Antioxidant, giúp giảm nguy cơ biến chứng tim mạch và phòng ngừa đột quỵ
• Chứa Lactium, đã được chứng minh lâm sàng giúp cải thiện giấc ngủ ngon và sâu

Bài viết đã giải đáp chi tiết cho thắc mắc tiểu đường có ăn được bột sắn dây không? Người tiểu đường có thể ăn bột sắn dây, tuy nhiên cần lưu ý đến liều lượng, cụ thể không quá 30g mỗi ngày.

Nếu có bất kỳ câu hỏi nào khác hoặc có nhu cầu tìm hiểu về chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường, bạn có thể truy cập tại fanpage Glucare Gold – Dinh dưỡng y học cho người Đái tháo đường hoặc liên hệ đến số hotline 18006011 để được hỗ trợ kịp thời và nhanh chóng!