Hướng dẫn xây dựng khẩu phần ăn cho bệnh nhân tiểu đường chi tiết nhất

Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.

Xây dựng khẩu phần ăn cho bệnh nhân tiểu đường một cách hợp lý góp phần kiểm soát đường huyết và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bài viết sau đây, Nutricare sẽ chia sẻ cách tính toán khẩu phần ăn chi tiết nhất cho người bệnh.

1. Cách xác định nhu cầu năng lượng của bệnh nhân tiểu đường

Việc xác định nhu cầu năng lượng giúp tính toán được lượng Calo mục tiêu để bổ sung hàng ngày trong khẩu phần ăn của người bệnh tiểu đường. Dưới đây là cách tính nhu cầu năng lượng đơn giản dựa trên cân nặng, chiều cao và giới tính của bạn:

1.1. Bước 1: Xác định cân nặng lý tưởng

Công thức để tính cân nặng lý tưởng dựa trên chiều cao:

Cân nặng lý tưởng = 22 x (Chiều cao)²

Ví dụ: Người tiểu đường là nữ, cao 1.60m, vậy cân nặng lý tưởng là:

P=22 x 1.62 = 56.3kg

1.2. Bước 2: Tính nhu cầu năng lượng hàng ngày

Nhu cầu năng lượng của mỗi người là khác nhau và phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính, cân nặng và mức độ hoạt động.

Để tính nhu cầu năng lượng hàng ngày để chia khẩu phần ăn của người bị tiểu đường, bạn có thể tính theo công thức:

Lượng calo cần nạp = P(cân nặng lý tưởng) x Mức độ hoạt động

Ví dụ: Vậy với tình huống ví dụ trên P=56.3kg, nếu thường ngày hoạt động vừa thì nhu cầu Calo cần cung cấp là: 56.3 x 30 = 1689 Calo/ngày.

Sau khi bạn đã tính toán được người tiểu đường tiêu thụ hết bao nhiêu Calo trong một ngày, bước tiếp theo là xem xét xem so với cân nặng lý tưởng, muốn giảm hay tăng cân để có thẻ xác định khẩu phần ăn cho người bị tiểu đường.

• Giảm cân: Lượng Calo nạp vào của bạn nên trừ bớt 400 – 500 Calo so với lượng Calo hàng ngày bạn đã tính ở trên. Điều này sẽ giúp giảm khoảng 0.5kg cân nặng mỗi tuần.
• Tăng cân: Lượng Calo nạp vào của bạn nên cộng thêm 500 Calo so với lượng Calo hàng ngày bạn đã tính ở trên. Nếu bạn thấy rằng bạn nếu bạn thấy rằng lượng Calo nạp vào quá nhiều, bạn có thể hãy giảm lượng Calo xuống một chút.
• Phụ nữ có đang mang thai hoặc cho con bú: cộng thêm  300 – 500 Calo.

Có thể bạn quan tâm:

Chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường loại 2

2. Tỷ lệ các nhóm thực phẩm trong khẩu phần ăn hàng ngày của người tiểu đường

Sau khi xác định được lượng Calo cần nạp, khẩu phần ăn cho người tiểu đường cần được tính toán cụ thể các nhóm thành phần như sau:

Ngoài việc tính phần trăm lượng nhóm dinh dưỡng, bạn có thể ước lượng đơn giản bằng nguyên tắc “Đĩa thức ăn”. Áp dụng với đĩa thức ăn có đường kính 25cm theo tỷ lệ trong khẩu phần như sau:

• Rau, củ: chiếm khoảng 2/4 (khoảng 50% kích thước đĩa thức ăn).
• Nhóm bột đường: chiếm 1/4 (khoảng 25% kích thước đĩa thức ăn).
• Chất đạm: chiếm 1/4 (khoảng 25% kích thước đĩa thức ăn).
• Chất béo: 1 muỗng trong mỗi bữa ăn.

Xem thêm: TOP 7 THÓI QUEN ĂN UỐNG BỆNH TIỂU ĐƯỜNG CẦN THAY ĐỔI NGAY!

3. Hướng dẫn quy đổi thực phẩm

Sau khi nắm rõ lượng Calo tiêu thụ và phần trăm các nhóm thức ăn chính trong khẩu phần ăn dành cho người tiểu đường, để tính được số lượng thức ăn cụ thể chúng ta cần phải quy đổi từ Calo sang gam bằng cách sau:

• 1g chất bột đường ~ 4 Calo
• 1g chất đạm ~ 4 Calo
• 1g chất béo ~ 9 Calo

Ví dụ: Người tiểu đường cần cung cấp 1200 Calo, theo nguyên tắc “Đĩa thức ăn” thì cần ăn khẩu phần ăn 1 ngày bao gồm:

• 60% bột đường = 720 Calo -> 180g bột đường.

• 15% chất đạm = 180 Calo -> 45g chất đạm.

• 25% chất béo = 300 Calo -> 33g chất béo.

Tìm hiểu thêm:

• Tháp dinh dưỡng cho bệnh nhân tiểu đường là gì? Sử dụng ra sao?
• Top 11 món ăn cho người bệnh tiểu đường ổn định đường huyết

4. Hướng dẫn phân bổ các bữa ăn của bệnh nhân tiểu đường trong ngày

Để duy trì việc ăn uống phòng bệnh tiểu đường, người tiểu đường nên chia nhỏ bữa ăn thành 3 bữa ăn chính và 2 – 3 bữa phụ trong khẩu phần ăn cho người bệnh tiểu đường. Việc này nhằm đảm bảo lượng đường huyết trong máu ở mức hợp lý. Trong đó:

• 3 Bữa chính vào buổi sáng, trưa và tối. Bữa sáng chứa khoảng 600 Calo, còn bữa trưa và tối chứa khoảng 700 Calo/bữa.
• Các bữa ăn phụ: Có thể ăn từ 2-3 bữa ăn phụ mỗi ngày vào các thời điểm sau bữa sáng và bữa trưa 2 – 3 tiếng, và bữa ăn đêm. Năng lượng cho một bữa ăn phụ là khoảng 150 Calo.

Xem thêm: 9 sai lầm phổ biến khi lên thực đơn cho người bệnh tiểu đường loại 2

5. Thực đơn tham khảo cho bệnh nhân tiểu đường

Dưới đây là mẫu thực đơn cho người tiểu đường có cân nặng chuẩn 50 – 55kg, Năng lượng: 1600 Calo/ngày

Trên đây là hướng dẫn chi tiết cách xác định khẩu phần ăn cho bệnh nhân tiểu đường. Hy vọng những thông tin trong bài sẽ giúp bạn tính toán được lượng dinh dưỡng theo từng nhóm chất phù hợp theo nhu cầu và thể trạng của người bệnh.

Ngoài ra, nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về cách xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường, hãy liên hệ với chuyên gia dinh dưỡng Nutricare qua fanpage Glucare Gold – Dinh dưỡng y học cho người Đái tháo đường hoặc gọi đến số hotline 18006011 để được tư vấn cụ thể nhất!

Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.