Bệnh tiểu đường ăn chuối được không? Lưu ý khi ăn chuối cho người bệnh

Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.

Người mắc bệnh tiểu đường cần kiêng khem nhiều trong chế độ ăn uống. Trái cây, rau củ cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng, nhưng một số loại có thể gây tăng đường huyết và trong đó có chuối. Vậy bệnh tiểu đường ăn chuối được không? Người bệnh cần ăn chuối như thế nào để không ảnh hưởng đến sức khỏe? Cùng theo dõi những chia sẻ đến từ các chuyên gia dinh dưỡng của Nutricare trong bài viết sau đây!

Tiểu đường có ăn được dứa không? Cách dùng như thế nào?

1. Bệnh tiểu đường ăn chuối được không?

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ, bệnh nhân tiểu đường CÓ thể ăn được chuối. Tuy nhiên, tổ chức này cũng khuyến cáo người bệnh cần có chế độ ăn loại trái cây này một cách hợp lý, cụ thể như sau:

• Mặc dù chuối là loại quả giàu carbs nhưng cũng chứa nhiều chất xơ giúp kiểm soát đường huyết ổn định.
• Chuối được xếp vào nhóm có chỉ số đường huyết GI ở mức thấp và trung bình từ khoảng 42 – 62 tùy vào mức độ chín của chuối (GI dưới 55 được coi là thấp). Những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp thì sau ăn đường huyết sẽ tăng từ từ, đều đặn, hạ xuống cũng chậm. Do đó đường huyết sau ăn không bị tăng quá mức, luôn giữ ổn định.
• Ngoài ra, chuối cung cấp nhiều Vitamin, khoáng chất và các hợp chất thực vật như Vitamin C, Vitamin B6, Kali, Dopamine, Catechin có tác dụng chống oxy hóa, tốt cho hệ tim mạch, hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa.

Vậy đã có câu trả lời về việc “Bệnh tiểu đường ăn chuối được không?” rất rõ ràng cho bạn đọc. Nhưng chuối đem lại lợi ích như thế nào với người bệnh tiểu đường? Người bệnh nên ăn và chọn chuối như thế nào để tận dụng tối đa tác dụng của loại quả này? Kéo xuống dưới để biết câu trả lời nhé!

2. Lợi ích của chuối với người bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường có được ăn chuối không thì trước tiên chúng ta cần xem thành phần dinh dưỡng cho 100g chuối là:

Nguồn: USDA

Như vậy, từ bảng trên cho thấy chuối chứa các chất dinh dưỡng giúp hạ đường huyết và kiểm soát đường huyết hiệu quả. Cụ thể như sau:

2.1. Chuối giúp giảm lượng đường trong máu

Ngoài tinh bột và đường thì chuối chứa nhiều chất xơ, khoảng 3g chất xơ đối với một quả chuối cỡ trung bình. Chất xơ có tác dụng đặc biệt quan trọng với người bệnh bởi nó làm chậm việc hấp thu và tiêu hóa carbohydrate. Điều này có nghĩa là an chuối sẽ giúp giảm đường huyết tăng và kiểm soát đường huyết ổn định, tránh tăng đột ngột sau khi ăn.

2.2. Chuối có tinh bột kháng giúp kiểm soát đường huyết

Tinh bột kháng là chuỗi glucose dài, có khả năng kháng tiêu hóa. Chuối xanh hay chuối chưa chín chứa ít carbohydrate và lượng tinh bột kháng nhiều hơn. Ngược lại, chuối càng chín càng chứa nhiều carbohydrate và hàm lượng tinh bột kháng thấp hơn, khiến đường huyết tăng nhanh hơn. Khi tinh bột kháng vào cơ thể, nó sẽ hoạt động tương tự như chất xơ giúp đường huyết ổn định. Ngoài ra, tinh bột kháng giúp thúc đẩy vi khuẩn hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, cải thiện quá trình trao đổi chất và kiểm soát đường huyết tốt.

Đối với người mắc bệnh tiểu đường type 2, tinh bột kháng có tác dụng giảm viêm và tăng cường độ nhạy của insulin, do đó bệnh nhân tiểu đường nên bổ sung tinh bột kháng vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

Một nghiên cứu trong khoảng thời gian 8 tuần cho thấy,  những người bổ sung tinh bột kháng có khả năng kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn những người không bổ sung.

2.3. Chuối giúp ngăn ngừa biến chứng bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường có ăn chuối được không thì Vitamin B6 có chứa trong chuối  (0.462 mg) đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường như: Bệnh thần kinh, tiểu đường thai kỳ, suy giảm dung nạp glucose. Một nghiên cứu ở Mexico cũng cho biết, việc thiếu vitamin B6 làm thúc đẩy bệnh đái tháo đường tiến triển nhanh hơn

2.4. Chuối có chứa nhiều kali

Trong 1 quả chuối cỡ trung bình có chứa tới 451 mg Kali. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người ăn ít thực phẩm chứa kali dễ mắc bệnh tiểu đường loại 2 hơn những người có mức kali bình thường. Bên cạnh đó, một chế độ ăn giàu kali có thể làm giảm huyết áp ở những người có  huyết áp cao và có lợi cho sức khỏe tim mạch.

2.5. Chuối có chứa các chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa trong chuối chủ yếu là dopamine và catechin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất chống oxy hóa có tác dụng cản trở sự hình thành của các gốc tự do, nhờ đó ngăn chặn sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 2.

Từ những phân tích trên, với thắc mắc bệnh tiểu đường có kiêng ăn chuối không thì có thể khẳng định không cần kiêng mà người bệnh chỉ cần biết cách sử dụng và liều lượng phù hợp.

Tìm hiểu thêm:

• Bệnh tiểu đường có ăn mít được không? Hướng dẫn ăn mít đúng cách
• Mối liên hệ giữa QUẢ ỔI với bệnh tiểu đường

3. Cách ăn chuối đúng với người bệnh tiểu đường

Chuối chứa nhiều chất dinh dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe người bệnh tiểu đường nhưng không phải ai cũng biết cách ăn để tận dụng tối đa tác dụng của chuối. Vậy người mắc bệnh tiểu đường nên lưu ý về cách ăn chuối như thế nào cho đúng?

Liều lượng: Người bệnh tiểu đường bổ sung 1 – 2 quả chuối vào thực đơn hàng ngày, không nên ăn quá nhiều tránh gây tăng đường huyết quá mức.

Thời điểm thích hơp: Nên ăn chuối cách xa bữa ăn sáng và bữa trưa khoảng 2 tiếng. Bởi ăn chuối ngay sau bữa ăn sẽ làm hàm lượng carb tổng thể sau bữa ăn tăng cao, gây tăng đường huyết. Ngoài ra, bạn nên chia nhỏ lượng chuối ăn trong ngày, không nên ăn nhiều chuối cùng lúc

Cách sử dụng chuối với người tiểu đường: 

• Chú ý đến lượng carbs: chuối kết hợp với thức ăn nhiều carbs khác làm tăng hàm lượng carbs tổng thể lên cao hơn. Nếu ăn cùng bữa thì bệnh nhân cần đảm bảo được lượng carbs, đường, tinh bột cung cấp cho cơ thể ở mức thấp.
• Ăn kết hợp với các thực phẩm khác: Không nên ăn cùng các loại hoa quả ngọt hay bánh ngọt, bởi những thực phẩm này chứa nhiều đường, kết hợp cùng chuối làm đường huyết tăng cao quá mức sau ăn. Nên ăn chuối cùng với sữa chua, các loại quả và hạt như hạnh nhân, óc chó, đậu phộng, hạt hướng dương, bơ… Giúp quá trình tiêu hóa và hấp thu carbs chậm hơn, giảm cảm giác thèm ăn, đồng thời tác động tốt đến đường huyết.
• Không nên dùng sinh tố chuối vì đây là loại đồ uống có chứa hàm lượng đường cao làm ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh

BỆNH TIỂU ĐƯỜNG KIÊNG ĂN TRÁI CÂY GÌ?

4. Cách chọn chuối an toàn cho người tiểu đường

Sau khi tìm hiểu về việc người bệnh tiểu đường ăn chuối được không, ăn như thế nào cho đúng thì vấn đề lựa chọn chuối như thế nào để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường một cách tốt nhất, vừa đáp ứng nhu cầu sức khỏe, vừa đáp ứng nhu cầu ăn uống của bản thân. Để chọn chuối an toàn, người tiểu đường nên tuân thủ bốn nguyên tắc sau đây:

Chọn chuối theo độ chín: Người bệnh tiểu đường nên chọn chuối chín vừa hoặc chuối xanh bởi:

• Chuối chín vừa có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn so với chuối chín. Chỉ số đường huyết của chuối chín vừa khoảng 40 còn chuối chín khoảng 60. Vì vậy, ăn chuối chín vừa sẽ làm đường huyết tăng chậm hơn.
• Chuối chín vừa có lượng tinh bột kháng nhiều hơn còn hàm lượng carbs ít hơn so với chuối chín. Vì vậy cơ thể phân hủy tinh bột chậm hơn khiến đường huyết tăng chậm hơn, kiểm soát dễ hơn.

Chọn chuối theo kích thước: Kích thước loại quả này ảnh hưởng đến lượng carbs trong chuối. Với quả có kích thước càng nhỏ thì lượng carbs càng ít, lượng carbs tính theo 100g chuối với độ dài khác nhau như:

• Quả dài 10cm thường chứa khoảng 18,5g carbs.
• Quả dài 15cm thường chứa khoảng 27g carbs.
• Quả dài 20cm thường chứa khoảng 35g carbs.

Vì vậy, người mắc bệnh tiểu đường nên chọn loại chuối có kích thước nhỏ và chia thành nhiều bữa nhỏ để giảm lượng đường huyết sau ăn.

Nên chọn chuối tươi thay vì chuối sấy khô: Bởi chuối sấy khô có thể cho thêm đường hoặc siro vào để tăng vị thơm, ngon. Điều này khiến lượng đường huyết có thể tăng cao so với việc ăn một quả chuối tươi, kích thước nhỏ.

5. Giải đáp thắc mắc

5.1. Tiểu đường thai kỳ ăn chuối được không?

Mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ CÓ thể ăn được chuối. Bởi trong thành phần chuối có chứa:

• Nhiều tinh bột kháng làm tăng độ nhạy của cơ thể với insulin. Do đó, nếu mẹ bầu ăn chuối với lượng vừa phải sẽ kiểm soát đường huyết tốt, đồng thời giảm biến chứng bệnh tiểu đường.
• Các chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe như: Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ và bé, Vitamin B6 giúp tinh thần thai phụ thoải mái hơn, Kali giúp huyết áp ổn định, phòng đột quỵ, chuột rút, giảm phù nề…

Tuy nhiên đối với bà bầu bị tiểu đường thai kỳ muốn ăn chuối cần lưu ý những lời khuyên sau đây:

• Chỉ nên ăn một quả chuối, chia 2 bữa nhỏ để tránh lượng đường huyết tăng quá mức sau ăn.
• Thời gian ăn chuối tốt nhất là sau ăn sáng và ăn trưa khoảng 2 giờ.
• Bạn nên ăn chuối chín vừa, tránh ăn chuối quá chín do loại này có chứa hàm lượng đường cao.
• Nên ăn chuối tươi thay vì chế biến chuối thành các món ăn khác như bánh, sinh tố, không nên ăn cùng với bánh kẹo, đồ ngọt… để tránh làm tăng tổng hàm lượng carbs.

5.2. Người bệnh tiểu đường nào không nên ăn chuối?

Bệnh tiểu đường có ăn được chuối không thì đã tìm được câu trả lời nhưng không phải ai cũng nên ăn chuối. Cụ thể những người đang gặp vấn đề sau nên tránh ăn chuối:

• Đối với bệnh nhân tiểu đường có biến chứng ở thận hoặc đang sử dụng thuốc lợi tiểu giữ Kali nên tránh ăn chuối. Bởi loại quả này chứa nhiều Natri, Kali, khi hấp thu vào cơ thể sẽ làm tăng nồng độ các chất này trong máu, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Người bị táo bón/tiêu chảy: Trong chuối có chứa oligosaccarid giúp nhuận tràng nên nếu bạ đang bị tiêu chảy, ăn chuối sẽ khiến tình trạng này nặng hơn. Bên cạnh đó, với người bị táo bón thì pectin có trong chuối xanh sẽ hút nước trong lòng ruột, làm tình trạng táo bón trở nên trầm trọng.
• Người đang bị đau đầu: Thành phần tyramine có trong chuối, đặc biệt là chuối chín có khả năng gây giãn mạch máu khiến cho cơn đau đầu trở nên nặng hơn

Như vậy, bài viết đã giải đáp cho bạn câu hỏi “Bệnh tiểu đường ăn chuối được không?” Người bệnh tiểu đường có thể ăn chuối được bởi chuối cung cấp nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, hãy lên một thực đơn hợp lý bao gồm loại quả này để cân bằng dưỡng chất và hỗ trợ quá trình điều trị đạt hiệu quả tốt nhất.